Concurrentie in de kiem

In dit onderzoek staat de vraag centraal hoe en in welke mate concurrentie plaatsvindt in de Nederlandse veredelingssector. Op basis van deskresearch en interviews analyseert dit rapport concentratie en marktmacht van bedrijven die in Nederland actief zijn in het veredelen van voedselgewassen, met name aardappel, tomaat en paprika. Naast concentratie komen andere indicatoren van concurrentie aan bod. Het rapport geeft eerst een algemeen en internationaal beeld om vervolgens in te zoomen op de veredeling van aardappel, tomaat en paprika door in Nederland gevestigde bedrijven. Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van het Ministerie van Economische Zaken.

Onder plantenveredeling wordt het totaal aan inspanningen verstaan die erop gericht zijn om de eigenschappen van voedingsgewassen te verbeteren. Samen met vermeerdering en opkweek wordt de bedrijfstak ook wel plantaardig uitgangsmateriaal genoemd. Er zijn in Nederland ongeveer 200 bedrijven actief in deze bedrijfstak, die werkgelegenheid bieden aan 5 tot 6 duizend mensen. Het aantal bedrijven is sinds 2000 afgenomen, de bedrijfsgrootte is echter gestegen. Nederland heeft een vooraanstaande rol op de wereldmarkt voor uitgangsmaterialen: de negen grootste groentezaadbedrijven ter wereld hebben een vestiging in Nederland. Dit zijn naast Nederlandse veredelaars Amerikaanse, Duitse, Franse, Japanse en Zwitserse firma’s. Nederland exporteert een kwart van de mondiale exportwaarde. De vijf grootste groentezaadbedrijven hadden in 2008 een aandeel van 65 procent in de mondiale groentezadenomzet. De belangrijkste oorzaken van concentratie zijn schaal- en synergievoordelen (die voortvloeien uit de hoge upfront kosten van R;D), mondialisering en intellectueel eigendomsbescherming.