De huidige praktijk van het openbaar maken van inspectieresultaten via een centrale website heeft bij de Wet minimumloon en minimumvakantiebijslag (Wml) en de Wet arbeid vreemdelingen (Wav) vooralsnog geen enkel effect op de naleving van deze wetten door ondertoezichtgestelde bedrijven. Uit verdiepende gesprekken met ondertoezichtgestelden komt duidelijk naar voren dat er bij bedrijven weinig geloof is in nalevingseffecten van het openbaar maken van inspectieresultaten. Van de geënquêteerde ondertoezichtgestelden zelf is minder dan de helft op de hoogte van het openbaar maken van inspectiegegevens op een publiek toegankelijke website. Navraag onder ketenpartners, werkzoekenden en consumenten leert dat slechts een klein deel op de hoogte is van het openbaar maken van inspectiegegevens en een nog kleiner deel bekend is met de websites. Daardoor heeft openbaarmaking in de praktijk weinig consequenties voor bedrijven. Bedrijven passen hun werkwijze na een geconstateerde overtreding volgens eigen zeggen dan ook niet of nauwelijks aan.

In potentie kan de openbaarmaking van inspectiegegevens effectief zijn, aangezien belanghebbende partijen het belangrijk vinden dat de wet wordt nageleefd, openbaarmaking een goede zaak vinden en geconfronteerd met de informatie over inspectieresultaten hun keuzes laten beïnvloeden. Uit het onderzoek blijkt dat de gedragseffecten van openbaarmaking bij zowel ketenpartners, werknemers en werkzoekenden als consumenten substantieel zijn. Voorwaarde is wel dat de informatie over inspectieresultaten direct toegankelijk en beschikbaar is in het keuzeproces.

Met de Wet aanpak schijnconstructies (Was) is een wettelijke basis gecreëerd op grond waarvan inspectieresultaten van de Inspectie SZW met vermelding van naam en toenaam van de gecontroleerde bedrijven openbaar gemaakt worden. Dit onderzoek presenteert theoretische en empirische aanwijzingen voor het bestaan van, en de variatie in nalevingseffecten door de openbaarmaking van inspectiegegevens. Het betreft openbaarmaking via een centrale website als staande praktijk bij de Wml, de Wav en de Wet allocatie arbeidskrachten door intermediairs (Waadi). Daarnaast is onderzocht wat de mogelijke effecten van de openbaarmaking van inspectiegegevens zouden kunnen zijn bij de Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet), de Arbeidstijdenwet (Atw) en bij situaties van psychosociale arbeidsbelasting en arbeidsmarktdiscriminatie. Het onderzoek is uitgevoerd door SEO in samenwerking met Bureau Bartels.

Om de nalevingseffecten van de openbaarmaking van inspectiegegevens door de Inspectie SZW in kaart te brengen, is in dit onderzoek een literatuurstudie uitgevoerd, zijn enquêtes gehouden met daarin vignettenanalyses en zijn verdiepende interviews met de belangrijkste partijen gehouden. De enquêtes zijn uitgezet onder leidinggevenden bij bedrijven die zijn benaderd als ondertoezichtgestelden, onder leidinggevenden die zijn benaderd als ketenpartners, onder werkenden en werkzoekenden, en onder consumenten. In elk van deze enquêtes is een vignettenanalyse opgenomen, waarin ondertoezichtgestelden en belanghebbenden is gevraagd om keuzes te maken tussen hypothetische sollicitanten, zakelijke partners, werkgevers respectievelijk leveranciers van producten en diensten onder verschillende vormen van openbaarmaking. Op basis van die keuzes is achterhaald welke rol de openbaarmaking van inspectiegegevens speelt bij de keuzes die de verschillende groepen maken. Vignettenanalyses benaderen het werkelijke keuzeproces van mensen door concrete – zij het hypothetische – opties aan te bieden, waaruit respondenten een keuze moeten maken.