Resultaten
Sinds 1 oktober 2016 hoeven overheden geen dwangsom meer te betalen als ze te laat reageren op een verzoek op basis van de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) om overheidsinformatie openbaar te maken. Reden voor deze wetswijziging was de constatering dat misbruik werd gemaakt van deze regeling. Uit dit onderzoek blijkt dat er sinds de afschaffing van de dwangsomregeling bij de Wob in 2016 (vrijwel) geen financieel gemotiveerd misbruik meer voorkomt. Wel zijn er indicaties dat de doorlooptijd van Wob-verzoeken sinds de afschaffing van de dwangsomregeling bij de Wob jaarlijks is toegenomen. Deze trend kan verklaard worden door een toename in de omvang en complexiteit van Wob-verzoeken, maar ook door de afschaffing van de dwangsom. Ten slotte zijn er geen signalen dat het misbruik zich na afschaffing van de dwangsomregeling grootschalig heeft verplaatst of dat er vaker (hoger) beroep is aangetekend.

Het onderzoek
In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft SEO Economisch Onderzoek de gevolgen van de afschaffing van de dwangsomregeling bij de Wob in kaart gebracht. De centrale vraag is: ‘heeft de wetswijziging het beoogde gunstige effect gehad, en/of zijn er (onvoorziene) bijeffecten?’.

Gebruikte methode
Er is een beleidstheorie uitgewerkt, er zijn 16 interviews gehouden met deskundigen met uiteenlopende rollen in relatie tot de Wob, en er zijn enkele cijfermatige analyses uitgevoerd. Daarbij gaat het met name om het aantal (oneigenlijke) Wob-verzoeken, de doorlooptijd van deze Wob-verzoeken, en het aantal (hoger) beroepszaken.