Ontwikkelingen op de markt voor vrijwillige aanvullingen op het pensioen

Op 1 januari 2001 is de Wet verplichte deelneming in een bedrijfstakpensioenfonds 2000 (Wet Bpf 2000) van kracht geworden. Tijdens het Tweede Kamer debat over deze wet heeft de VVD gevraagd naar ‘een soort monitor (..) opdat over twee of drie jaar kan worden bezien welke effecten de wet heeft gehad (..) met name voor de concurrentieverhouding tussen bedrijfstakpensioenfondsen en verzekeraars’. De staatssecretaris heeft dit toegezegd. Om de ontwikkelingen op de markt voor vrijwillige aanvullingen op het pensioen te kunnen meten is in 2001 door de Stichting voor Economisch Onderzoek een nulmeting uitgevoerd. In dit onderzoek is de toenmalige markt voor vrijwillige pensioenvoorzieningen in kaart gebracht. In 2004 is het onderzoek herhaald. Dit rapport geeft de resultaten weer van deze éénmeting.

De markt voor vrijwillige pensioenvoorzieningen is de afgelopen jaren veranderd. De omvang van de markt is iets toegenomen. Dit is vooral ten gunste gekomen van de (bedrijfstak)pensioenfondsen. Derdepijlerverzekeraars zijn echter nog steeds de dominante partij op deze markt. Verreweg de meeste omzet wordt behaald uit de verkoop van lijfrentes. Een mogelijke verklaring voor de relatief sterke groei bij bedrijfstakpensioenfondsen is de versobering van de lijfrenteaftrek, het relatief geringe aanbod van vrijwillige pensioenvoorzieningen door bedrijfstakpensioenfondsen in 2000 en het vervallen van de voordelen voor aan pensioenfondsen gelieerde verzekeraars.

De Wet Bpf 2000 heeft vooral effecten op aan bedrijfstakpensioenfondsen gelieerde verzekeraars, vanwege de bepalingen waardoor de voordelen van aan pensioenfondsen gelieerde verzekeraars vervallen. De introductie van de Wet Bpf 2000 leidde daardoor tot een verschuiving van marktaandeel van aan pensioenfondsen gelieerde verzekeraars naar de bedrijfstakpensioenfondsen. Een deel van de omzet die in 2000 aan de gelieerde verzekeraars werd toegerekend wordt nu door het bedrijfstakpensioenfonds zelf gerealiseerd. Omdat vooral grote pensioenfondsen, zoals het ABP en PGGM, gelieerde verzekeraars hadden, heeft de Wet Bpf 2000 vooral effecten voor hen. De groei van het marktaandeel van de bedrijfstakpensioenfondsen wordt niet veroorzaakt door de verplichtstelling.