Resultaten
Een AOW’er ontvangt ofwel een uitkering voor alleenstaanden van 70 procent van het netto minimumloon ofwel een uitkering voor gehuwden/samenwonenden van 50 procent van het netto minimumloon. AOW’ers in een huishouden met drie of meer personen ontvangen de alleenstaandenuitkering van 70 procent van het minimumloon. Met de groei van alternatieve leefvormen zoals ongehuwde paren met meerderjarige kinderen, woongroepen, generatiewoningen en latrelaties is het de vraag of AOW’ers zich nog herkennen in de leefvormen zoals die worden gehanteerd bij de vaststelling van het AOW-bedrag. Het ministerie van SZW heeft SEO Economisch Onderzoek gevraagd om hier onderzoek naar te doen.

Op dit moment leven ouderen van 66-75 jaar overwegend in overeenstemming met hun voorkeur. De AOW-uitkeringsnormen spelen zeer beperkt een rol bij de keuze voor een leefvorm. Voor samenwonenden en alleenstaanden zonder partner hebben andere AOW-normen geen gevolgen. Van de alleenstaande ouderen met een partner zou 17 procent gaan samenwonen met hun partner als de uitkering bij samenwonen gelijk zou zijn aan die van alleenstaanden. Van de alleenstaande ouderen heeft bijna negen procent een partner, waardoor het aantal samenwonenden beperkt zal stijgen.

Groepswonen waarbij keuken en andere voorzieningen wordt gedeeld wordt laag gewaardeerd door ouderen. Momenteel zijn er slechts 3.000 AOW’ers in meerpersoonshuishoudens (met de uitkering voor een alleenstaande). Dit is 0,1 procent van het totaal aantal AOW’ers. Naar verwachting zal dit aantal niet sterk groeien. De huidige trend naar meer groepswonen betreft voornamelijk zelfstandige woonvormen (met eigen keuken, badkamer en woonkamer) waarbij alleenstaanden of paren een gemeenschappelijke ruimte delen met anderen. Als de AOW-normen voor meerpersoonshuishoudens omlaag zouden gaan of de uitkering voor samenwo-nenden zou stijgen dan zal een deel van de AOW’ers in een meerpersoonshuishouden kiezen voor een andere leefvorm. Omdat meerpersoonshuishoudens slechts 0,1 procent uitmaken van het totaal aantal AOW’ers is het effect van andere keuzes voor een leefvorm op de het totaal aantal alleenstaanden en samenwonende AOW’ers zeer beperkt.

Gebruikte methode
Om de onderzoeksvraag te beantwoorden is een literatuurstudie uitgevoerd en zijn interviews gehouden met partijen in het veld. Daarnaast zijn focusgroepen georganiseerd met AOW’ers en is een enquête uitgezet onder AOW’ers. In de enquête is de waardering voor verschillende woonvormen gemeten door respondenten te laten kiezen tussen twee verschillende situaties, die verschilden in leefvorm en uitkeringshoogte. Op basis van de resultaten zijn de gedragseffecten en de budgettaire effecten berekend van verschillende beleidsopties.