Brandveiligheid: Wie doet wat, hoe en waarom?

SEO Economisch Onderzoek heeft in opdracht van het Verbond van Verzekeraars het speelveld van actoren rondom brandveiligheid in kaart gebracht. De centrale vraag voor dit onderzoek was hoe brandpreventie effectiever georganiseerd kan worden. Het onderzoek brengt de complexiteit van de bestuurlijke organisatie bij brandveiligheid naar voren waarbij verantwoordelijkheden niet duidelijk geregeld zijn. Het gevolg hiervan is mede dat de regelgeving voor de gebruikers vaak ondoorzichtig is. Ook is in veel regio’s en gemeenten tevens onduidelijk hoe en door wie de handhaving plaatsvindt.

Voor dit onderzoek is een enquête uitgevoerd onder 1000 huishoudens en 250 bedrijven over hun inzet bij brandpreventie. Daaruit blijkt dat huishoudens in toenemende mate bezig zijn met brandpreventie. Dit blijkt bijvoorbeeld uit het percentage huishoudens met een rookmelder. Dit percentage is gestegen van 48% in 2003 naar 81% in 2009. Dit is een trend die ook waarneembaar is bij andere preventiemiddelen zoals brandblussers en blusdekens.

Goed nieuws voor de brandpreventie. De vraag is echter of preventie ook daadwerkelijk tot meer brandveiligheid leidt. Het onderzoek laat zien dat we helaas te weinig weten over de effecten van brandpreventiemiddelen. Wetenschappelijke kennis over deze instrumenten is een witte vlek in het brandveiligheidsbeleid. Op basis van internationale studies en kennis uit andere veiligheidssectoren (verkeer) is door SEO Economisch Onderzoek een maatschappelijke kosten-en batenanalyse gemaakt van een stimuleringsprogramma voor rookmelders. Hieruit volgt dat onder conservatieve veronderstellingen een dergelijk programma welvaartsverhogend kan zijn. Wel is meer onderzoek nodig om de robuustheid van dit resultaat te testen.

Het rapport besluit met een agenda voor een beter brandpreventiebeleid. Hierin zijn verzekeraars en overheid aan zet als belangrijke stakeholders. Verzekeraars moeten ervoor waken dat hun inzet voor brandpreventie het slachtoffer wordt van de commerciële druk in een concurrerende markt waarin vooral op premie wordt geconcurreerd. Dit kan door meer aandacht te schenken aan brandpreventie als onderdeel van de strategie voor maatschappelijk verantwoord ondernemen en in de commerciële strategie via productdifferentiatie meer nadruk te leggen op kwaliteit als concurrentievariabele naast de premiestelling. De overheid moet werken aan een eenduidige regie en verduidelijking van regelgeving. Centrale aanbeveling van het rapport is dat alle stakeholders – brandweer, rijksoverheid en verzekeraars – de handen ineen moeten slaan om te zorgen voor betere statistieken en wetenschappelijk onderzoek naar brandpreventie. 1 miljard euro materiële schade en jaarlijks ruim 60 doden en 1200 gewonden onderstrepen de noodzaak van deze samenwerking.