Cursussen

Contactpersoon: Bas ter Weel

Het monitoren en evalueren van beleid en beleidsinstrumenten is cruciaal om bij te dragen aan het oplossen van maatschappelijke problemen. Tussen het maken van beleid en de uitvoering ervan zit vaak een wereld van verschil, zeker als dat beleid op de langere termijn ziet. Om effectief beleid te voeren is een aantal spelregels van belang. Het spel en de spelregels staan centraal in deze cursus.

De belangrijkste onderwerpen van de cursus zijn:

• De rol van de overheid bij het ingrijpen op markten
• Het opstellen van een beleidstheorie om de legitimiteit te bepalen.
• Evaluatiemethoden om verschillende typen beleid te monitoren en te evalueren (van economische methoden tot transitiemethoden)

De cursus wordt gegeven door docenten die zeer veel ervaring hebben in beleid, wetenschap en onderzoek. De docenten hebben ervaring opgedaan bij het CPB, het ministerie van Financiën en het internationale organisaties als het IMF. Zij kunnen met een blik van buiten de wereld van binnen duiden en uitleggen.

Docenten: Bas ter Weel, Arjan Heyma, Daniël van Vuuren en Nienke Oomes

Doelgroep: beleidsambtenaren en onderzoekers die willen leren evalueren

Groepsgrootte: 10-20 personen

Duur: ca. 4 dagen

Locatie: Maatwerk

Planning: Maatwerk

Contactpersoon: Bas ter Weel

Beleidsevaluatie wordt steeds belangrijker. Het ministerie van Financiën, de Tweede Kamer en belangengroepen vragen om beleidsdoorlichtingen, kosten-batenanalyses en meetbare resultaten. In deze cursus wordt een stevige kennisbasis gelegd.

Belangrijke onderwerpen van de cursus zijn:

• De rol van evaluatie in verschillende fasen van beleidsvorming en –uitvoering
• Methoden om beleid te beoordelen: kosteneffectiviteit, multi-criteria analyse, kosten-batenanalyse
• Beleidsdoorlichtingen en de Strategische Evaluatie Agena
• Het belang van een expliciete beleidstheorie
• Maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA): de black box geopend
• De rol van de overheid: publieke belangen en marktfalen
• Onderzoeksmethoden: wat is wel en niet verantwoord?

De cursus is maatwerk: de onderwerpen worden gekozen in overleg met de opdrachtgever.

De cursus wordt gegeven door docenten die zeer veel ervaring hebben met zowel beleids­onderzoek als onderwijs. De opzet is activerend en interactief: naast presentaties door docenten is er veel ruimte voor discussie en oefeningen. In de presentaties wordt veel gewerkt met voorbeelden uit de beleidspraktijk.

Docenten: Bas ter Weel, Carl Koopmans, Arjan Heyma en Daniël van Vuuren

Doelgroep: beleidsambtenaren

Groepsgrootte: 10 tot 20 personen

Duur: ca. 4 dagen (niet noodzakelijk aansluitend aan elkaar)

Locatie: Online, bij de opdrachtgever, bij SEO of elders

Planning: maatwerk

Contactpersoon: Erik Brouwer

Brede welvaart kijkt verder dan economische indicatoren zoals het Bruto Binnenlands Product (BBP) en omvat aspecten van welzijn zoals gezondheid, onderwijs, milieu en sociale cohesie. Nu brede welvaart steeds belangrijker wordt, is het essentieel om onze focus te verbreden en niet enkel economische indicatoren te beschouwen. Deze cursus biedt inzicht in de methoden en beleidsinstrumenten die nodig zijn om brede welvaart effectief te meten en te bevorderen.

Doel en Inhoud:

De cursus biedt deelnemers kennis over de theorieën en meetmethoden voor het analyseren en bevorderen van brede welvaart. We bespreken hoe brede welvaart wordt gedefinieerd en gemeten, en onderzoeken de balans tussen economische groei, sociale cohesie, en ecologische duurzaamheid.

Belangrijke onderwerpen van de cursus zijn:

• De definitie en dimensies van brede welvaart, met nadruk op het CBS-kader van ‘hier en nu’, ‘later’, en ‘elders’ (CBS, 2023)
• Methodologieën voor het meten van brede welvaart, waaronder de toepassing van brede welvaartsindicatoren en de Sustainable Development Goals (SDG’s)
• Rol van beleid en bedrijfsvoering bij het bevorderen van brede welvaart, en hoe dit het duurzaam verdienvermogen van Nederland beïnvloedt
• Onderzoek naar de impact van duurzame innovaties en hoe bedrijven en beleidsmakers deze kunnen optimaliseren

Maatwerk en Interactie:

De cursus wordt in overleg met de opdrachtgever aangepast aan de specifieke behoeften van de deelnemers. De docenten combineren uitgebreide theoretische kennis met praktijkervaring. Naast interactieve presentaties is er ruimte voor discussie en praktijkgerichte oefeningen om deelnemers te ondersteunen in het toepassen van brede welvaartsprincipes binnen hun eigen werkcontext.

Docenten: Erik Brouwer en  Christiaan Behrens

Doelgroep: Bedrijven, brancheorganisaties, ambtenaren,  toezichthouders en planbureaus

Groepsgrootte: 10 tot 20 personen

Duur: ca. 4 dagen (op maat in te plannen)

Locatie: Online, bij de opdrachtgever, bij SEO of elders

Contactpersoon: Wouter Vermeulen

Gezondheid is ons grootste goed, maar stijgende zorguitgaven en tekort aan personeel dwingen tot het maken van lastige beleidskeuzes. Daarom is het belangrijk om zicht te krijgen op de maatschappelijke baten van zorg en preventie. Hoeveel meerwaarde levert een bepaalde behandeling of medicijn, of een interventie in het sociaal domein? En bij wie komt deze meerwaarde terecht? Hoe verhoudt dit zich tot de maatschappelijke kosten? Deze cursus levert instrumenten om kosten en baten van zorg en preventie in kaart te brengen en hierin een afweging te maken. Dit is relevant voor beleidsmakers die voor de keuze staan om wel of niet in een bepaalde vorm van zorg of preventie te investeren. Professionals uit het veld kunnen de meerwaarde van hun product hiermee beter voor het voetlicht brengen.

Belangrijke onderwerpen van de cursus zijn:

• Het startpunt van elke analyse: een beleidstheorie opstellen
• Methoden voor empirisch onderzoek: hoe krijgen we zicht op de effectiviteit van interventies?
• Waardering: hoe vertalen we de uitkomsten van deze interventies naar euro’s?
• Afwegingskaders: kosten-effectiviteitsanalyse (KEA) en maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA)

De cursus is maatwerk: de onderwerpen worden gekozen in overleg met de opdrachtgever.

De cursus wordt gegeven door docenten die zeer veel ervaring hebben met zowel beleids­onderzoek als onderwijs. De opzet is activerend en interactief: naast presentaties door docenten is er veel ruimte voor discussie en oefeningen. In de presentaties wordt veel gewerkt met voorbeelden uit de beleidspraktijk.

Docenten: Wouter Vermeulen, Remco van Eijkel, Carl Koopmans

Doelgroep: beleidsambtenaren en professionals uit het veld van zorg en preventie

Groepsgrootte: 10 tot 20 personen

Duur: ca. 4 dagen (niet noodzakelijk aansluitend aan elkaar)

Locatie: Online, bij de opdrachtgever, bij SEO of elders

Planning: maatwerk

Contactpersoon: Carl Koopmans

Het transportbeleid wordt gevoerd vanuit verschillende perspectieven, waarbij bereikbaarheid, knelpunten, economie en milieu een belangrijke rol spelen.

Belangrijke onderwerpen van de cursus zijn:

• Vraag, aanbod en betalingsbereidheid
• Gegeneraliseerde transportkosten en de halveringsregel
• Luchtvaart, wegverkeer en openbaar vervoer: overeenkomsten en verschillen
• Bouwen, benutten en beprijzen vanuit economisch perspectief
• Indirecte economische effecten
• Arbeidsmarkt en banen
• Maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA)

De cursus wordt gegeven door docenten die veel ervaring hebben met transporteconomisch onderzoek en met onderwijs. De opzet is activerend en interactief: naast presentaties door docenten is er veel ruimte voor discussie en oefeningen. In de presentaties wordt veel gewerkt met voorbeelden.

Docenten: Carl Koopmans, Christiaan Behrens, Gerben de Jong

Doelgroep: ambtenaren en onderzoekers zonder economische achtergrond

Groepsgrootte: 10 tot 20 personen

Duur: 4 dagen (niet noodzakelijk aansluitend aan elkaar)

Locatie: Online, bij de opdrachtgever, bij SEO of elders

Planning: maatwerk

Contactpersoon: Carl Koopmans

Sinds het jaar 2000 voert de overheid steeds vaker een maatschappelijke kosten-batenanalyse uit van nieuwe beleidsvoornemens. Uit evaluaties blijkt dat hiermee diverse dure en weinig effectieve  plannen zijn tegengehouden. Tegelijk is er veel discussie over de volledigheid en juistheid en MKBA’s en ervaren veel mensen MKBA’s als een black box. In deze cursus wordt een de black box geopend waardoor de deelnemers zowel de mogelijkheden als de beperkingen van MBA’s goed leren kennen.

Belangrijke onderwerpen van de cursus zijn:

• Kosten en baten vanuit maatschappelijk perspectief
• Betalingsbereidheid als basis
• Directe, indirecte en externe effecten
• Discontering van toekomstige kosten en baten
• De invloed van MKBA’s op beleid
• Beperkingen van de MKBA en hoe daarmee wordt omgegaan
• Zelf een eenvoudige MKBA uitvoeren

De cursus wordt gegeven door docenten die zeer veel ervaring hebben met zowel MKBA op uiteenlopende beleidsterreinen als met onderwijs. De opzet is activerend en interactief: naast presentaties door docenten is er veel ruimte voor discussie en oefeningen. In de presentaties wordt veel gewerkt met voorbeelden.

Docenten:  Carl Koopmans, Erik Brouwer

Doelgroep: beleidsambtenaren die met MKBA’s te maken hebben

Groepsgrootte: 10 tot 20 personen

Duur: 3 dagen (niet noodzakelijk aansluitend aan elkaar)

Locatie: Online, bij de opdrachtgever, bij SEO of elders

Planning: maatwerk

Contactpersoon: Bas ter Weel

De Nederlandse economie wordt beïnvloed door verschillende Europese en wereldwijde omstandigheden. Hoge inflatie wordt in Frankfurt het hoofd geboden, het handelsbeleid in Brussel vormgegeven en de werking van de Europese interne markt waar Nederland zo van profiteert wordt voor een groot deel niet bepaald in Den Haag. Hoe werkt het macro-economische beleid in Nederland? Zeker met het oog op een vergrijzende samenleving is dat nog niet zo eenvoudig.

Deze cursus gaat in op:

• De cyclus van begroting en de ramingen van het CPB.
• De werking van de interne markt, het monetaire beleid en de bijdrage van internationale handel aan de Nederlandse welvaart.
• Hoe om te gaan met Brusselse regels over begrotingstekorten en schuld in het licht van een vergrijzende samenleving.

De cursus wordt gegeven door docenten die zeer veel ervaring hebben in beleid, wetenschap en onderzoek. De docenten hebben ervaring opgedaan bij het CPB. Zij kunnen met een blik van buiten de wereld van binnen duiden en uitleggen.

Docenten: Bas ter Weel en Daniël van Vuuren

Doelgroep: beleidsambtenaren en professionals die willen begrijpen hoe de Nederlandse economie werkt

Groepsgrootte: 10-20 personen

Duur: ca. 4 dagen

Locatie: Maatwerk

Planning: Maatwerk

Contactpersoon: Erik Brouwer

Marktwerking en concurrentie vormen een essentieel thema voor bedrijven, brancheorganisaties, overheden en toezichthouders. Deze cursus biedt deelnemers inzicht in de economische theorieën en instrumenten die onmisbaar zijn voor het analyseren van vraagstukken op het gebied van mededingingsbeleid en regulering.

Belangrijke onderwerpen in de cursus:
A. Doel
De cursus is erop gericht om diepgaande kennis over te dragen over de economische theorieën en tools die belangrijk zijn bij mededingingsanalyses en reguleringsvraagstukken.

B. Kernonderwerpen
De cursus behandelt onder andere:

• Verschillende marktvormen, van volkomen concurrentie tot monopolie
• Speltheorie en strategisch gedrag van marktpartijen
• Marktdefinitie en -afbakening
• Marktordening, zoals schaarse vergunningen en aanbestedingsprocedures
• Externe effecten en het publiek belang in het overheidsbeleid

C. Uitbreidingen
De cursus biedt aanvullende onderwerpen die kunnen worden afgestemd op specifieke behoeften:

• Kwantitatieve methoden voor marktdefiniëring, het meten van consument- en producentgedrag, en schadeberekening bij marktfalen
• Mogelijkheden voor horizontale en verticale samenwerking met het oog op duurzaamheidsdoelstellingen
• Toepassingen van algoritmes, big data en kunstmatige intelligentie binnen het mededingingsbeleid

Maatwerk en Interactie
De cursus wordt in overleg met de opdrachtgever afgestemd, zodat de inhoud optimaal aansluit op de wensen en behoeften van de deelnemers. De docenten zijn ervaren experts met diepgaande kennis van de praktijk. De cursus is activerend en interactief opgezet: naast presentaties door de docenten is er volop ruimte voor discussie en praktijkgerichte oefeningen.

Docenten: Erik Brouwer, Christiaan Behrens en Michiel Bijlsma

Doelgroep: bedrijven, brancheorganisaties, ambtenaren en toezichthouders

Groepsgrootte: 10 tot 20 personen

Duur: ca. 4 dagen (niet noodzakelijk aansluitend aan elkaar)

Locatie: Online, bij de opdrachtgever, bij SEO of elders

Planning: maatwerk

Contactpersoon: Robbert Rademakers

Belangrijke onderwerpen van de cursus zijn:

• De rol van monitoring, evaluatie en leren (MEL) in het ‘results based management’ van ontwikkelingsprogramma’s
• Ontwikkelen van beleidstheorieën (Theory of Change)
• Ontwikkelen van indicatoren voor het meten van resultaten op de korte termijn, middellange termijn en lange termijn
• Kwantitatieve evaluatiemethoden, waaronder quasi-experimentele methoden (bijvoorbeeld Randomised Controlled Trials, Propensity Score Matching)
• Kwalitatieve evaluatiemethoden, waaronder Contribution Analysis, Outcome Mapping, Outcome Harvesting
• Triangulatie en synthese van verschillende evaluatiemethoden

Het exacte curriculum en de focus van de cursus kunnen worden aangepast aan de behoeften en interesses van de deelnemers. De cursus wordt gegeven door trainers die zeer ervaren zijn in het ontwerpen van MEL-systemen en het toepassen van verschillende effectevaluatiemethoden. De opzet is interactief: naast presentaties is er veel ruimte voor discussie en groepsoefeningen. We gebruiken concrete voorbeelden uit projecten van SEO of de deelnemers, o.a. op het gebied van ontwikkelingssamenwerking en klimaat.

Docenten: Nienke Oomes, Robbert Rademakers, Debbie Keijser, Thierry Belt

Doelgroep: investeringsfondsen, ontwikkelingsorganisaties, NGO’s, ambtenaren, consultants

Groepsgrootte: 10 tot 20 personen

Duur: 2-4 dagen (niet noodzakelijk aansluitend aan elkaar)

Locatie: Online, bij de opdrachtgever, bij SEO, of elders

Planning: maatwerk

Contactpersoon: Daniël van Vuuren

Het Nederlandse sociale zekerheidsstelsel is internationaal gezien van een hoogontwikkeld niveau: relatief zijn de inkomenszekerheid en de arbeidsparticipatie hoog en is de armoede laag. Toch lijkt er, gezien de vele maatschappelijke discussies, nog genoeg ruimte voor verbetering. De armoede in huishoudens met jonge kinderen is relatief hoog, het stelsel van verzekeringen voor arbeidsongeschiktheid is veel te ingewikkeld geworden, het toeslagenstelsel werkt in de praktijk vaak niet op een goede manier uit en gezond langer doorwerken tot aan de hogere AOW-leeftijd is voor veel groepen makkelijker gezegd dan gedaan.

In deze cursus wordt grondige kennis bij elkaar gebracht van:

1. de Nederlandse instituties;
2. de internationale wetenschappelijke literatuur;
3. het Nederlandse beleidsonderzoek.

Onderwerpen die in de cursus aan bod kunnen komen zijn:

• Demografie (vergrijzing en migratie) en sociale zekerheid;
• Arbeidsongeschiktheid;
• Langer doorwerken in goede gezondheid;
• Economische crises en sociaal beleid;
• Re-integratiebeleid;
• Internationale lessen voor de Nederlandse sociale zekerheid;
• Armoede;
• Koopkracht: gerichtheid, tijdigheid óf efficiëntie?

De cursus is maatwerk: de onderwerpen worden gekozen in overleg met de opdrachtgever.

De cursus wordt gegeven door docenten die zeer veel ervaring hebben met zowel beleids­onderzoek als onderwijs. De opzet is activerend en interactief: naast presentaties door docenten is er veel ruimte voor discussie en oefeningen. In de presentaties wordt veel gewerkt met voorbeelden uit de beleidspraktijk.

 Docenten: Daniël van Vuuren, Bas ter Weel en Wouter Vermeulen

Doelgroep: beleidsambtenaren

Groepsgrootte: 10 tot 20 personen

Duur: ca. 4 dagen (niet noodzakelijk aansluitend aan elkaar)

Locatie: Online, bij de opdrachtgever, bij SEO of elders

Planning: maatwerk