Het onderzoek laat zien dat de invoering van een nationale vliegbelasting conform het Regeerakkoord in 2025, als er geen sprake is van capaciteitsschaarste, leidt tot een passagiersverlies van gemiddeld 5 procent in de OD-markt van Schiphol. In langeafstandsmarkten, met name belangrijk voor het Nederlandse vestigingsklimaat, loopt het verlies op tot 10 procent. Transferpassagiers zijn gevoeliger voor prijsprikkels: een gelijke heffing voor zowel OD- als transferpassagiers leidt tot driemaal zo hoge effecten in het transfersegment.

Afhankelijk van de variant leidt de invoering van een vliegbelasting tot een omzetderving onder luchtvaartmaatschappijen van € 200 miljoen tot bijna € 450 miljoen. Aan de andere kant levert de vliegbelasting de overheid enkele honderden miljoenen euro’s op. Met name op korte termijn kunnen die deels teniet worden gedaan door negatieve effecten met betrekking tot opbrengsten uit vennootschapsbelasting, btw-opbrengsten en werkloosheidsuitkeringen. Het investeren van de belastingopbrengsten in de Nederlandse economie kan echter weer leiden tot positieve effecten.

Een vliegbelasting gericht op het belasten van passagiers of vliegtuigen (MTOW) in plaats van het belasten van uitstoot is geen effectief middel om de Parijse klimaatdoelen te halen. Een dergelijke heffing leidt ten eerste tot de uitwijk van passagiers naar buitenlandse luchthavens en daarmee tot extra emissies in het voortransport. Ten tweede biedt het luchtvaartmaatschappijen geen prikkel om schonere toestellen in te zetten.

SEO brengt in deze studie de effecten van drie varianten van een nationale vliegbelasting op de passagiersvraag op alle Nederlandse luchthavens in kaart. Ook belicht het onderzoek indicatief de effecten op de omzet en bedrijfsresultaat van luchtvaartmaatschappijen en op de overheidsfinanciën. Kwalitatief worden de mogelijk effecten op het klimaat beschouwd. De resultaten hebben betrekking op het zichtjaar 2025, waarin geen capaciteitsschaarste wordt verondersteld.

Met behulp van het NetCost model brengt SEO de effecten van een prijsverhoging voor passagiers in beeld. Voor het in kaart brengen van het netwerk en passagiersaantallen in 2025 is uitgegaan van een gemiddelde groeivoet van 2,0 procent per jaar voor de periode 2018-2025. Daarin is rekening gehouden met de voorziene stijging van de luchthavengelden op Schiphol. De negatieve effecten voor luchtvaartmaatschappijen volgen uit gederfde omzet door vraaguitval en door een gedeeltelijke absorptie van de vliegbelasting.