Ze zijn niet meer weg te denken uit het onderwijslandschap: de private aanbieders van bijles, huiswerkbegeleiding en examentrainingen. Er heerst veel onduidelijkheid over de omvang van deze markt, welke ouders er gebruik van maken en met welke redenen. Reden voor het ministerie van OCW om Oberon en SEO de opdracht te geven dit uit te zoeken. Het onderzoek heeft speciale aandacht voor de toegankelijkheid: hebben alle leerlingen in gelijke mate toegang tot bijles, huiswerkbegeleiding of examentraining?

De marktomvang is gemeten via de aanbodzijde en via de vraagzijde. Via de aanbodzijde door de omzetten van aanbieders van bijles, huiswerkbegeleiding en examentrainingen te analyseren. Via de vraagzijde door ouders van leerlingen in het voortgezet onderwijs in een webenquête te vragen naar het gebruik en de kosten van extra ondersteuning voor hun leerlingen. Aanvullend bestaat het onderzoek uit een literatuurstudie, een enquête onder middelbare scholen, telefonische interviews met experts en casestudies.

In 2017 waren 616 bedrijven bekend die bijles, huiswerkbegeleiding of examentraining aanbieden. De schattingen van de marktomvang lopen uiteen van € 74 miljoen (via de aanbodzijde) tot € 185 tot € 286 miljoen (via de vraagzijde). De schattingen verschillen om een aantal redenen, waaronder selectieve respons op de enquête en het meenemen van kosten die gemaakt worden in het informele circuit. Rond 12 procent van de leerlingen in het voortgezet onderwijs volgde in 2016-2017 betaalde bijles. 8 procent volgde huiswerkbegeleiding, 4 procent examentraining. Het meeste geld gaat om in huiswerkbegeleiding, wat een vaak langere periode duurt en vaak uitgevoerd wordt door private aanbieders. Leerlingen met hoogopgeleide ouders maken vaker gebruik van de betaalde vormen van ondersteuning. Aan de andere kant maken leerlingen van laagopgeleide ouders vaker gebruik van de gratis vormen van onderwijsondersteuning.

Minister Slob (Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media) informeert de Tweede Kamer over de uitkomsten van een onderzoek naar schaduwonderwijs. Lees ook de Kamerbrief met reactie op het rapport.