Solo of Samen

De meerderheid van de leden van Buma/Stemra is niet op de hoogte van de mogelijkheden om een gedeelte van de muziekrechten anders te laten beheren. Op korte termijn zullen naar verwachting weinig muziekauteurs het collectief rechtenbeheer de rug toe keren. Wanneer zij dat wel zouden doen, zou dit gunstig kunnen zijn voor innovatie en concurrentie en meer maatwerk mogelijk maken, maar zou dit ook kunnen leiden tot versnippering van rechten.

Buma/Stemra heeft SEO Economisch Onderzoek gevraagd om onderzoek te doen naar de economische gevolgen van het recent ingevoerde ‘opt-out-systeem’ in het rechtenbeheer voor muziekauteurs. Sinds juni 2014 kunnen auteurs categorieën van auteursrechten terugtrekken uit collectief beheer door Buma/Stemra. Een potentieel mededingingsprobleem en een toezegging daaromtrent aan ACM van 3 juni 2014 liggen mede ten grondslag aan de invoering van het opt-out-systeem en aan dit onderzoek.

Rechtenbeheer is een intermediairsfunctie tussen muziekauteurs en muziekgebruikers waarbij de aangesloten auteurs de auteursrechten overdragen aan een collectieve beheersorganisatie (CBO). Het omvat de verlening van licenties aan gebruikers van muziekwerken, het controleren van het gebruik van muziekwerken, toezicht op het gebruik van de verleende rechten, de inning van de vergoeding voor de verleende licentierechten en de uitkering van de inkomsten aan de aangesloten auteurs. Collectief beheer maakt het voor auteurs en gebruikers eenvoudiger om op grote schaal licentietransacties te sluiten.

Voor het beheer van bepaalde rechten is een vergunning van de overheid vereist. Buma is de enige partij met een dergelijke vergunning. Andere rechten mogen ook door andere partijen worden beheerd. Vóór invoering van het ‘opt-out-systeem’ ontbrak het aan een snelle, makkelijke en transparante procedure om slechts een deel van de rechten bij Buma in collectief beheer te brengen. Hierdoor was het lastig om lidmaatschap bij Buma te combineren met andere vormen van rechtenbeheer voor categorieën waar geen vergunning voor is vereist. Deze de facto alles-of-niets situatie leidde tot een mededingingsrisico. De centrale onderzoeksvraag van dit rapport is: Wat zijn de te verwachten economische gevolgen van het opt-out-systeem? Wat zijn mogelijke verbeterpunten ten aanzien van de keuzevrijheid voor auteurs bij het beheer van hun rechten?

De belangrijkste conclusie van het onderzoek is dat het overgrote deel van de bij Buma/Stemra aangesloten muziekauteurs (72%) niet bekend is met het nieuwe systeem. Afhankelijk van de rechtencategorie, is tussen de 5% en 13% van de respondenten van plan om gebruik te gaan maken van het systeem. Tussen de 33% en de 42% geeft aan niet te weten of hij of zij rechten wilt weghalen uit collectief beheer.