Winst in de eigendomsstructuur: Eigendom, winstbestemming en zeggenschap binnen ziekenhuizen

Vrijheid van winstuitkering, eigendom en zeggenschap is voor ziekenhuizen niet alleen mogelijk maar ook noodzakelijk voor de toekomst van de sector. Dit blijkt uit onderzoek van SEO Economisch Onderzoek in opdracht van NVZ vereniging van ziekenhuizen. In plaats van een verbod op bijvoorbeeld winstuitkering volstaat strikte regulering zonder dat dit ten koste hoeft te gaan van de aantrekkingskracht van de sector voor investeerders.

In een brief aan de Tweede Kamer heeft demissionair minister Klink van VWS in de zomer van 2009 zijn visie op de toekomst van de zorg uiteengezet. In tegenspraak met het eerder ingezette proces richting gereguleerde marktwerking is de brief kritisch over het toestaan van winstuitkering en een mogelijke rol voor investeerders.

Ziekenhuizen hebben ontegenzeggelijk een maatschappelijke functie en de angst is dat meer marktwerking deze functie in gevaar brengt. De risico’s liggen er voornamelijk in dat de kwaliteit van zorg niet altijd goed is in te schatten door de consument en dat consument zich weinig gelegen laat aan de kosten van zorg omdat zij hiervoor betalen via hun verzekering. Naar winst strevende eigenaren zouden hier misbruik van kunnen maken. Op deze gebieden is en wordt echter veel vooruitgang geboekt. Als vervolgens nader naar de resterende risico’s gekeken wordt, blijkt een verbod op bijvoorbeeld winstuitkering niet nodig maar volstaat regulering. Zo kan geëist worden dat investeerders gedurende tenminste een minimumperiode investeren en in de eerste jaren geen winst krijgen uitgekeerd. Op deze manier worden investeerders aangetrokken die gericht zijn op de lange termijn continuïteit van ziekenhuizen. Het rapport adviseert strikte regulering op een aantal gebieden. Als hieraan wordt voldaan is vrijheid van winstuitkering, eigendom en zeggenschap mogelijk.

De financiële situatie van ziekenhuizen maakt vrijheid in de eigendomsstructuur ook noodzakelijk. Het overheidsbeleid is er de laatste jaren op gericht om ziekenhuizen zelf hun risico’s te laten dragen. In feite worden risico’s afgewenteld op de huidige financiers van ziekenhuizen, de banken. Omdat er grenzen zijn aan de mate waarin banken hiertoe bereid zijn, moet voor de tekortschietende financiële buffers van ziekenhuizen en de op stapel staande investeringen eigen vermogen worden aangetrokken. Zonder rendement en invloed op het verkrijgen hiervan zullen investeerders echter geen vermogen verschaffen. Vrijheid in de eigendomsstructuur van ziekenhuizen is daarmee een logisch en onvermijdelijk gevolg van het ingezette dereguleringsproces.