Naleving Code Pensioenfondsen

Op 1 juli 2014 trad de Code Pensioenfondsen in werking, bestaande uit 83 normen met betrekking tot de governance van pensioenfondsen met een statutaire zetel in Nederland. Fondsen doen in hun jaarverslag over boekjaar 2014 voor het eerst verslag over naleving van deze Code. SEO Economisch Onderzoek heeft in opdracht van de Monitoringcommissie Code Pensioenfondsen onderzocht hoe hoog deze naleving in 2014 was. Er is sprake van naleving als een pensioenfonds normen toepast dan wel gemotiveerd daarvan afwijkt. Als een fonds een norm niet toepast én niet uitlegt waarom, is er sprake van niet-naleving.

De gemiddelde naleving van de Code Pensioenfondsen ligt in 2014 op 94 procent. Dit is een optelsom van toepassing (comply”¦) en gemotiveerde afwijking (“¦or explain) van normen. De gemiddelde naleving is dus al in het eerste jaar na inwerkingtreding van de Code hoog te noemen en pensioenfondsen lijken zich dus in de breedte rekenschap te geven van de Code.

Hierbij zijn twee kanttekeningen op zijn plaats. Ten eerste is er qua naleving sprake van een grote spreiding tussen de verschillende thema’s in de Code: de thema’s diversiteit en verantwoording afleggen door het bestuur kennen de laagste naleving. Ook wordt bij deze normen relatief veel gebruikgemaakt van de mogelijkheid om gemotiveerd ervan af te wijken. Er is dan weliswaar sprake van naleving van de norm, maar niet van toepassing ervan. Ten tweede is de inherente consequentie van het ‘pas-toe-of-leg-uit’-beginsel dat veel normen waarin geen rapportage- of vastleggingsvoorschrift is opgenomen – in dit onderzoek gedragsnormen genoemd – niet worden besproken in het jaarverslag. Als het pensioenfonds niet expliciet stelt dat wordt afgeweken van een (gedrags)norm, moet toepassing en dus naleving worden verondersteld. Er is met andere woorden veelal sprake van impliciete toepassing: gemiddeld genomen wordt 94 procent van de gedragsnormen toegepast, waarvan 88 procentpunt impliciete toepassing betreft. Er zijn dus relatief weinig fondsen die – in hun jaarverslag – transparant zijn over het in de Code voorgeschreven gedrag. Toepassing van normen waarin wél wordt geëist om iets te rapporteren in het jaarverslag (in dit onderzoek aangeduid als rapportagenormen) is lager, namelijk 73 procent.