Regulation of the legal profession and access to law

Overheden willen de rechtsZekerheid voor rechtzoekenden waarborgen. Om dit publieke belang te garanderen, hebben de meeste Europese overheden bepaalde exclusieve privileges toegestaan aan advocaten, zoals onder andere het monopolie op het behandelen van rechtszaken. Veel van deze regulering of zelfregulering heeft tot doel de professionele kwaliteit te bewaken, maar is vaak ook concurrentiebeperkend. Als gevolg kunnen de prijzen die betaald worden voor rechtsbijstand van advocaten soms te hoog zijn, wat de toegankelijkheid tot het recht niet ten goede komt – net het omgekeerde dus van wat overheden willen.

In opdracht van ‘the International Association of Legal Expenses Insurance’ (RIAD) heeft SEO Economisch Onderzoek een onderzoek uitgevoerd naar het effect van de regulering van juridische dienstverlening en juridische beroepen op toegang tot het recht in verschillende Europese landen. De centrale onderzoeksvraag is:

Dit onderzoek toont aan dat striktere vormen van regelgeving voor de advocatuur niet noodzakelijk tot betere, ruimere toegang tot het recht leidt. In de literatuur kan niets gevonden worden dat erop duidt dat advocaten in landen met striktere regelgeving betere prestaties leveren dan gecertificeerde procesjuristen die geen advocaat zijn. Anderzijds vonden we wel aanwijzingen dat de kosten om een advocaat in te huren hoog zijn in vergelijking met het inhuren van gecertificeerde procesjuristen die geen advocaat zijn.

De kosten van de regulering van de advocatuur kunnen berekend worden op basis van een vergelijkende analyse van de kosten die rechtsbijstandverzekeraars maken bij het uitbesteden van rechtszaken aan externe of netwerk advocaten met de kosten van dezelfde rechtszaak, intern behandeld door een advocaat in loondienst of gecertificeerde jurist die geen advocaat is. Voor gemiddelde rechtszaken kost een netwerk advocaat twee tot drie maal meer dan een jurist of advocaat in loondienst van een verzekeraar en een externe advocaat kost vier tot zes maal meer.

Vanuit economische invalshoek lijkt het een goede zaak de nationale markten (verder) te dereguleren. Een belangrijk resultaat is dat het liberaliseren van de advocatuur door gecertificeerde procesjuristen die geen advocaat zijn toe te laten tot het procesmonopolie, een substantieel dempende invloed kan hebben op de prijzen van de advocatuur.