Statistisch onderzoek naar prijs en kostenontwikkeling in de bouwsector

Verontrustende berichten over de bouwsector als opdrachtnemer en de overheid als opdrachtgever van bouwwerken vormden voor het kabinet eind 2001 aanleiding om de regelgeving en uitvoeringspraktijk op dit gebied grondig tegen het licht te houden. Het kabinet wil nagaan of met het huidige systeem van aanbesteden het doel, het bevorderen van concurrentie, c.q. een optimale prijs/kwaliteitverhouding, wel in voldoende mate bereikt wordt. Dit onderzoek gaat in op de prijs- en kostenontwikkeling in de bouw, door middel van een statistische analyse.

1. Het leveren en analyseren van cijfers sinds begin jaren negentig, die de orde van de grootte aangeven van prijsontwikkelingen en investeringen in de utiliteitsbouw en de grond-, water- en wegenbouw;

De gemiddelde jaarlijkse prijsstijging in de bouw bedroeg in de periode 1991-2000 2,8 procent en ligt daarmee gemiddeld 1,5 procentpunt hoger dan in de industrie. De iets hogere prijsontwikkeling in de bouwsector kan op basis van het statistisch materiaal niet volledig verklaard worden. Een iets hogere loonontwikkeling gecombineerd met een achteruitgang in de arbeidsproductiviteit vormt waarschijnlijk een van de oorzaken. Daarnaast kan de prijsontwikkeling van het gebruik een rol hebben gespeeld, maar daarover zijn geen gegevens bekend.

Een vergelijking van de ontwikkeling van de bouwkosten die de rijksoverheid, de overige overheden en de markt als opdrachtgever maken, beperkt zich tot de kantorenmarkt. Reden is dat het CBS alleen hier een uitsplitsing kon maken naar opdrachtgever. De overheid is een relatief kleine speler op de kantorenmarkt. De overheid betaalt gemiddeld 14 procent meer per vierkante meter dan particuliere opdrachtgevers. Mogelijke oorzaken voor deze prijsverschillen zijn verschillen in regelgeving en kwaliteit, bouwwijze (volledig ingericht versus casco), het voorkomen van bestuurlijke interventies, het bouwen op duurdere locaties en andere wijze van aanbesteding. Het rijk betaalt per vierkante meter vloeroppervlak circa €20 meer dan lagere publiekrechtelijke lichamen. Zowel de overheid als de niet-overheid betalen in de landsdelen Utrecht, Noord-Holland en Zuid-Holland hogere bouwkosten dan in andere landsdelen.