Oversterfte tijdens Coronapandemie grotendeels onder mensen met overgewicht

De oversterfte tijdens de eerste twee jaar van de Covid-19-pandemie vond voor zeventig tot honderd procent plaats onder mensen met overgewicht. Daarmee is overgewicht de meest bepalende leefstijlfactor voor de oversterfte: meer dan overmatig drankgebruik, (een voorgeschiedenis van) roken, onvoldoende beweging en eenzaamheid. Overgewicht is de enige leefstijlfactor die binnen alle subgroepen – onderverdeeld in leeftijd, geslacht, opleidingsniveau, herkomst en gezondheid – gerelateerd is aan hogere oversterfte. De relatie tussen overgewicht en oversterfte blijft duidelijk aanwezig, ongeacht bijvoorbeeld opleidingsniveau of gezondheid.

Tijdens de Covid-pandemie overleden in 2020 en 2021 meer mensen dan op basis van historische sterftecijfers werd verwacht.  Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek ging het in die periode om ongeveer 30.000 mensen. SEO Economisch Onderzoek onderzocht welke leefstijlfactoren hierin een rol speelden. Daarbij werd gekeken naar overgewicht, overmatig drankgebruik, (een voorgeschiedenis van) roken, onvoldoende beweging en eenzaamheid én naar combinaties van deze leefstijlfactoren.

Tussen de 57 en 84 procent van de oversterfte vond plaats onder mensen met een combinatie van overgewicht én (een voorgeschiedenis van) roken. Het gaat dus om 17.000 tot 25.000 van de 30.000 mensen. Dat is opmerkelijk omdat deze combinatie van leefstijlfactoren betrekking heeft op zo’n 30 procent van de bevolking. Het aandeel van deze groep in de oversterfte is dus ruim twee keer zo groot als hun aandeel in de bevolking. Voor andere leefstijlfactoren is dat verschil veel minder groot: De oversterfte onder mensen die overmatige drinken komt overeen met hun aandeel in de bevolking.

Dit onderzoek levert inzicht in welke groepen kwetsbaar zijn. Zo kan er in een toekomstige pandemie bij gerichte vaccinatiecampagnes of de prioritering van effectieve vaccins bij schaarste rekening gehouden worden met leefstijlfactoren. Het onderzoek wijst ook op het belang om mensen met een stapeling van ongezonde leefstijlfactoren – in het bijzonder overgewicht en roken – te prioriteren, als het beleidsdoel is om sterfte te voorkomen. Dit onderzoek werd mede mogelijk gemaakt en gefinancierd door ZonMw.

Lees het gehele rapport hier.