Publicatie
Auteursrecht, economische lust of last?
Het auteursrecht is een juridisch begrip: het gaat om de juridische bescherming van de toegang tot of de beschikking over informatie die is opgesloten in een bepaald werk. Waarom zouden economen aandacht hebben voor het auteursrecht? Hiervoor zijn drie redenen. Ten eerste vertegenwoordigt het auteursrecht een groot economisch belang: in 1998 5,5% van het Bruto Binnenlands Product, aldus eerder SEO onderzoek.
Ten tweede zou de markt voor informatie zonder het auteursrecht tot te weinig productie leiden. Dit komt omdat het gebruik van informatie door de ene persoon niet ten koste gaat van het gebruik door iemand anders. Bovendien komen de baten van het gebruik van informatie vaak niet in een prijs tot uitdrukking. Daarnaast is informatie een ervaringsgoed; je weet pas na gebruik wat de waarde ervan is, maar na gebruik wil je er niet alsnog voor betalen. Merk op dat het auteursrecht in wezen leidt tot een nieuwe vorm van marktfalen, namelijk een wettelijk monopolie voor exploitatie door de auteur, hetgeen kan leiden tot te weinig gebruik van informatie.
Ten derde zijn er allerlei technologische ontwikkelingen waardoor de mogelijkheden voor digitale opslag en verspreiding veel beter en goedkoper zijn geworden (even een cd-tje kopiëren of een tekst downloaden). Er wordt in dit verband wel gezegd dat de bescherming door het auteursrecht dient te worden opgevoerd. Maar de vraag is of er naast de lusten niet ook economische lasten aan het auteursrecht zijn verbonden.
Deze vraag is het onderwerp van een tweetal studies die Dialogic en SEO het afgelopen half jaar verrichtten in opdracht van het Ministerie van Economische Zaken. In de ene studie wordt de recente wetenschappelijke literatuur geanalyseerd. De andere studie is een empirische studie van een zestal cases over sectoren in het multimediacluster. Deze rapportage geeft een weerslag van de empirische studie, terwijl de literatuurstudie in een afzonderlijk rapport beschreven wordt.
De studies geven aan dat het innovatiepotentieel in de onderzochte sectoren voor een aanzienlijk deel verwezenlijkt kan worden zonder substantiële wijzigingen in het auteursrecht. Wel spelen bij verschillende sectoren specifieke auteursrechtelijke knelpunten met betrekking tot innovatie en marktwerking. Het gaat hierbij niet zozeer om de vorm van het auteursrecht, maar meer om de institutionalisering van het auteursrecht. Kortom, het auteursrecht geeft over het algemeen de juiste prikkels met betrekking tot innovatie, maar er zijn wel problemen met de verdeling van de baten van het auteursrecht. Deze baten liggen nu vaak niet zo zeer bij de auteur, maar voornamelijk bij tussenpersonen (bijvoorbeeld distributeurs) die vaak veel marktmacht hebben. Deze marktmacht heeft dus niet in de eerste plaats invloed op de prikkels die uitgaan van het auteursrecht, maar wel op de verdeling van de baten.
Heeft u vragen over deze publicatie?
Neem contact op met onze expert of vul ons contactformulier in. Wij zullen zo spoedig mogelijk reageren op uw vragen.
Erik Brouwer
"*" indicates required fields