Concurrentie analyse Amsterdam Schiphol 2007

De meeste concurrentieanalyses van luchthavens gebruiken relatief simpele, gemakkelijk interpreteerbare indicatoren om de concurrentiepositie van een luchthaven te duiden ten opzichte van andere luchthavens. Het gaat dan bijvoorbeeld om de aantallen passagiers, aantallen directe vluchten en aantallen bestemmingen die direct bediend worden, uitgesplitst naar geografische regio. Hoewel deze indicatoren op zichzelf waardevol zijn, zegt een vergelijking van luchthavens op basis van dergelijke indicatoren weinig over de daadwerkelijke onderlinge concurrentiepositie van deze luchthavens. Ze houden namelijk geen rekening met de definitie van de ‘relevante markt’. Ofwel de herkomstbestemmingsmarkten die luchtvaartmaatschappijen direct of indirect bedienen vanaf of via de luchthaven in kwestie. Op deze relevante markten beconcurreren luchtvaartmaatschappijen en allianties elkaar om de gunst van de passagier, hetzij met directe verbindingen hetzij met verbindingen via een hubluchthaven.

Het begrip van de relevante markt valt het best te illustreren met een voorbeeld. Zegt het feit dat Madrid Schiphol voorbij is gestreefd in passagiersaantallen iets over de concurrentiepositie van Madrid ten opzichte van Schiphol? Heel weinig. De vraag is immers of deze hubs dezelfde ‘relevante markten’ bedienen. En het antwoord is ontkennend: op de meeste markten, die direct vanaf of met een overstap op Schiphol worden bediend, is Madrid geen concurrent. Alleen op een aantal markten van en via Schiphol naar Latijns-Amerika en het Iberisch schiereiland concurreren de Oneworld alliantie en de SkyTeam alliantie via hun hubs Madrid (Oneworld) en Schiphol (SkyTeam) met elkaar.

Een analyse van de feitelijke concurrentiepositie van luchthavens is echter complex. Dit komt door de aard van hub-and-spoke systemen waardoor concurrentie op verschillende netwerkniveaus plaatsvindt. Doelstelling van dit onderzoek is dan ook het verkrijgen van inzicht in de feitelijke luchtzijdige concurrentiepositie van luchthaven Schiphol op de vanaf en via Schiphol bediende relevante herkomst-bestemmingsmarkten, alsmede de concurrentieperspectieven voor belangrijke nieuwe direct te bedienen bestemmingen vanaf Schiphol.

Welke markten zijn in potentie aantrekkelijk en gelet op de concurrentie levensvatbaar om vanaf of via Schiphol te bedienen zonder dat die momenteel al direct vanaf respectievelijk via Schiphol (met een overstap op Schiphol) worden bediend?