Investeringsmonitor energietransitie 2023

Achtergrond
Het Nederlandse klimaatbeleid zet in op een klimaatneutrale samenleving in 2050. Daarbij hoort een klimaatneutraal energiesysteem. Om dit doel te behalen zal fors moeten worden geïnvesteerd. Op dit moment bestaat er echter geen integraal beeld van de aard en omvang van de investeringen die momenteel al gedaan worden. Ook is niet met zekerheid te zeggen wat de precieze investeringsopgave is. Een consortium van betrokken partijen, bestaande uit de NVDE, Invest-NL, Rabobank, Alliander en Gasunie, heeft SEO gevraagd om verkennend onderzoek te doen.

Onderzoeksvraag
De hoofdvraag van dit onderzoek luidt: wat zeggen de investeringen in de energietransitie over de mate waarin we op schema liggen met het behalen van de klimaatdoelstellingen? Bij het beantwoorden van deze onderzoeksvraag hanteren we drie perspectieven: Welke partij (netbeheerder, bedrijf of huishouden) heeft de investering gedaan? In welke sector of keten is de investering gedaan? En in welk type techniek of energiedrager is geïnvesteerd?

Resultaten investeringsstromen

• In 2023 hebben netbeheerders minstens 6,7 miljard euro geïnvesteerd. Dit is gebaseerd op de jaarverslagen over boekjaar 2023 van alle netbeheerders van elektriciteits- en gasnetten en de jaarverslagen van de drie grootste warmteleveranciers. Van dit bedrag is 85 procent bestemd voor het elektriciteitsnet.
• In 2023 hebben huishoudens minstens 3,9 miljard euro geïnvesteerd. Dit is gebaseerd op door de overheid gestimuleerde verduurzamingsmaatregelen via de ISDE, zoals de aanschaf van warmtepompen, zonneboilers, isolatie en aansluiting op het warmtenet, evenals particuliere investeringen in zonnepanelen op woningdaken.
• In 2023 hebben bedrijven minstens 14,3 miljard euro geïnvesteerd. Dit is gebaseerd op door de overheid gestimuleerde investeringen. Daarbij zijn zowel fiscale prikkels (EIA, MIA, VAMIL) als subsidies (SDE++, IPCEI) meegenomen. Ook investeringen in vergunde projecten voor wind op zee zijn meegeteld.