Jonggehandicapten onder de Participatiewet

Vanaf 2015 is de Wajong niet langer toegankelijk voor jonggehandicapten die 18 jaar worden en arbeidsvermogen hebben. Zij vallen onder de Participatiewet. De vraag is wat er met deze voormalige jaarlijkse Wajong-instroom gebeurt.

De 18-jarige jonggehandicapten onder de Participatiewet zijn vaker aan het werk dan de 18-jarige jonggehandicapten in de Wajong. Hierbij is gecorrigeerd voor de conjunctuur. In het tweede jaar na instroom werkt de eerste groep in 35 procent van de gevallen en de tweede groep in 26 procent van de gevallen. De groei in banen voor jonggehandicapten onder de Participatiewet zit met name in deeltijdbanen en contracten voor bepaalde tijd. Minder dan een vijfde van de nieuwe doelgroep doet een beroep op de bijstand – 16 procent in het jaar van instroom en 19 procent in het jaar na instroom. Dit komt voornamelijk omdat in het jaar van instroom zestig procent en het jaar na instroom 34 procent van de jongeren nog onderwijs volgt en daarom (nog) niet in aanmerking komt voor een bijstandsuitkering. Het aandeel jonggehandicapten in de Participatiewet dat niet werkt, geen onderwijs volgt en geen uitkering ontvangt, is minder dan tien procent. In 2015 is dat acht procent en een jaar later zeven procent.

Gemeenten krijgen meer zicht op de doelgroep. In de eerste periode na de invoering van de Participatiewet waren gemeenten vooral gericht op de instroom vanuit het praktijk- en voortgezet speciaal onderwijs (pro/ en vso). Gemeenten krijgen nu vooral via het Regionaal Meld- en Coördinatiepunt meer zicht dan voorheen op uitstroom en schooluitval. Daarnaast komen jongeren in beeld via nieuwe bijstandsaanvragen. De dienstverlening van gemeenten kwam aanvankelijk moeizaam op gang. In 2016 en 2017 is de dienstverlening snel gegroeid. Vooral het aandeel jongeren met een loonkostensubsidie is snel toegenomen.

SEO Economisch Onderzoek heeft in samenwerking met de Vrije Universiteit Amsterdam een kwantitatief onderzoek uitgevoerd gebaseerd op databestanden van het CBS tot en met december 2017. Omdat jonggehandicapten onder de Participatiewet niet als zodanig herkenbaar zijn, is een groep geselecteerd die in 2019 18 jaar werd en dezelfde kenmerken had als degenen die in 2014 18 jaar werden en instroomden in de Wajong. Deze jongeren met ‘Wajong-kenmerken’ stromen vanaf 2015 dus grotendeels niet meer in de Wajong in, maar zouden dat bij ongewijzigd beleid met grote waarschijnlijkheid wel hebben gedaan. De resultaten zijn dus gebaseerd op een schatting en gelden alleen voor de 18-jarige instroom in de Participatiewet. Panteia heeft een kwalitatief onderzoek uitgevoerd, dat bestaat uit tien casestudy’s, uitgevoerd in negen gemeenten en bij UWV. De casestudy’s hebben de inspanningen voor jongeren met een arbeidsbeperking in beeld gebracht en de werkzame en belemmerende mechanismen bij de begeleiding van deze doelgroep naar werk.