Kennis over kosten

De huidige stijgende ontwikkeling van de schoolkosten in Nederland, noopt tot een kritische blik. Het doel van dit onderzoek is dan ook om te achterhalen welke reeds bestaande en potentiële mechanismen er bestaan om schoolkosten te beheersen en welke mogelijke knelpunten er aan deze mechanismen zijn verbonden.

Een kritische blik leert ons dat er met name drie grote knelpunten spelen die opgelost dienen te worden, wil men de ontwikkeling van schoolkosten in enige mate beïnvloedbaar en controleerbaar maken voor degene die de kosten opbrengen, i.c. de ouders en/of de leerlingen. Het eerste knelpunt betreft het gebrek aan transparantie over de hoogte van de schoolkosten bij de betalers (ouders en/of leerlingen), maar ook vaak bij de beslissers (de schoolleiding en de docenten). Zolang ouders en/of leerlingen geen (juiste en volledige) informatie hebben over de hoogte en samenstelling van schoolkosten kunnen zij de scholen via hun schoolkeuze niet prikkelen om bewuster met schoolkosten om te gaan. De oplossing komt neer op het stimuleren van scholen om informatie te verstrekken over schoolkosten (via de scholengids of -site) aan de ouders en leerlingen.

Het tweede knelpunt is het feit dat degenen die de kosten betalen (de ouders en/of de leerlingen) niet degenen zijn die de hoogte van de kosten bepalen (de schoolleiding en/of de docenten). Zo lang deze kloof tussen betalers en beslissers niet verkleind wordt, is er voor de beslissers geen prikkel om bewust om te gaan met schoolkosten. De oplossing komt er mede op neer dat de school een vast budget krijgt waarmee de boeken moeten worden gekocht. Als de school boven dit budget zou komen, is dat de verantwoordelijkheid van de school en kan men niet naar de ouders of leerlingen gaan met de vraag om extra budget.

Het derde knelpunt betreft de onderbenutting van de inspraakmogelijkheden door ouders en leerlingen. Bij bovenstaande oplossingsrichtingen wordt voorgesteld om de werking van de schoolkostenmarkt te verbeteren door ouders en leerlingen als betalers meer en effectievere inspraakmogelijkheden te geven. Als zou blijken dat ouders en leerlingen deze uitgebreidere mogelijkheden in praktijk niet gaan benutten, wordt het erg moeilijk om schoolkosten te beheersen. Ouders en leerlingen hebben dus duidelijk een eigen verantwoordelijkheid om actief mee te denken en te sturen bij de beheersing van schoolkosten.