Rechtsbijstand en vrije keuzerecht

Vrije keuzerecht in rechtsbijstandsverzekeringen
Het vrije keuzerecht in de rechtsbijstandsverzekering (VKR) betekent dat verzekerden hun eigen advocaat kiezen en de rekening van de rechtsbijstand door de verzekeraar laten betalen. Dit vrije keuzerecht botst met het in natura karakter van de rechtsbijstandsverzekering in de Nederlandse markt. Dit houdt in dat verzekeraars zelf de juridische dienstverlening voor hun klanten (laten) verzorgen.

Vraagstelling
Een recent arrest van het Europese Hof van Justitie kan ervoor zorgen dat er meer ruimte komt voor het vrije keuzerecht in de rechtsbijstandsverzekering. Verzekeraars zijn bezorgd over de extra lasten van deze verruiming, omdat een externe advocaat meer kost dan de door hun georganiseerde juridische ondersteuning. Het Verbond van Verzekeraars heeft SEO Economisch Onderzoek opdracht gegeven de economische gevolgen van de verruiming van VKR te onderzoeken.

Resultaten
Het onderzoek concludeert dat bij verruiming van VKR het gebruik van een eigen advocaat of jurist op initiatief van de klant zal toenemen van 1 naar 13,5 procent van de hulpvragen. Hierbij gaat het in totaal om jaarlijks zo’n vijftigduizend VKR-zaken. Deze conclusie is gebaseerd op een keuze-experiment onder 1.500 respondenten waarbij de respondenten – onder verschillende voorwaarden – konden kiezen voor VKR.

Toename van het aantal VKR-zaken verhoogt de totale schadelast van rechtsbijstandsverzekeraars. Een VKR-zaak is gemiddeld 3 tot 6 keer zo duur als een geschil dat een verzekeraar door een jurist of advocaat in loondienst van de verzekeraar laat behandelen. Verruiming van VKR zal de totale schadelast van rechtsbijstandsverzekeraars doen toenemen met € 138 tot  € 345 miljoen. Dit is 25 tot 62 procent van de huidige totale schadelast.

Verzekeraars kunnen de premie verhogen of een eigen bijdrage invoeren om deze extra kosten te financieren. Zo zal de premie voor de rechtsbijstandsverzekering per maand gemiddeld met €4 tot €10 moeten toenemen. Het alternatief is een eigen bijdrage van circa €375 tot maximaal €930 per zaak. In beide gevallen zullen minder consumenten ervoor kiezen een rechtsbijstandsverzekering te nemen of te houden. Het aantal verzekerden kan met 25 procent tot bijna 60 procent afnemen. Deze conclusie is gebaseerd op een tweede keuze-experiment onder 1.500 respondenten. Wanneer personen zich niet langer verzekeren voor rechtsbijstand, bestaat het risico dat de toegang tot het recht op termijn voor velen duurder en mogelijk onbetaalbaar wordt.

Lees ook het persbericht van Verbond van Verzekeraars.