Schoon en efficiënt

Schoon en efficiënt; maatschappelijke kosten en baten van milieumaatregelen
SEO onderzocht voor het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) de maatschappelijke kosten en baten van potentiële milieumaatregelen. Veel maatregelen blijken rendabel, maar er zijn ook onzekerheden. De aanname dat het beleid zodanig vorm krijgt dat het precies het beoogde effect heeft, leidt mogelijk tot een te positief beeld.  

Het onderzoek 
Het onderzoek betreft potentiële maatregelen met betrekking tot de uitstoot van zowel de (grote) industrie als van huishoudens. Het gaat om een indicatieve maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA), waarbij SEO, de door het ministerie aangeleverde, effecten en kosten van maatregelen heeft gevalideerd op basis van bestaande literatuur en gesprekken met dossierhouders. 

Resultaten
De analyse laat zien dat veel maatregelen maatschappelijk rendabel zijn. Zo blijkt bijvoorbeeld dat het verplicht stellen van emissiebeperkende technieken in de industrie per saldo jaarlijks circa 240 miljoen euro aan baten oplevert. Ook het aanbrengen van stiller wegdek op de meest geluidgevoelige rijkswegen heeft netto positieve baten en is dus maatschappelijk rendabel. 

Tegelijkertijd zijn er ook potentiële maatregelen waarbij de netto baten onzeker zijn. Vooral bij maatregelen als het belasten van luchtemissies (stikstofoxiden en fijnstof) en houtstookverboden is er onzekerheid, soms als gevolg van de uitvoerbaarheid. Daarnaast zijn de uitkomsten sterk afhankelijk van de veronderstelling dat beleidsinstrumenten zodanig worden ingericht dat uitsluitend de meest kosteneffectieve investeringen worden gerealiseerd. Indien dat in de praktijk niet volledig lukt, kunnen de baten lager uitvallen dan in deze analyse berekend. 

De methoden
De analyse is uitgevoerd volgens de richtlijnen van de Algemene Leidraad MKBA (CPB & PBL, 2013), aangevuld met gegevens uit het Handboek Milieuprijzen 2023 (CE Delft). Door het ministerie van IenW is input geleverd over de effecten en kosten van de voorgestelde potentiële maatregelen. SEO heeft deze informatie getoetst en aangevuld. Het gaat om een indicatieve MKBA, waarin SEO in sommige gevallen aannames heeft moeten maken. Onzekerheden zijn inzichtelijk gemaakt via gevoeligheidsanalyses en bandbreedtes in de berekende baten.