Werken via Temper

Resultaten
Temper heeft vastgelegd dat de opdrachtnemer zelfstandig beslist over vervanging van de opdracht, wat betekent dat de opdrachtnemer zich niet verplicht tot het zelf uitvoeren van de opdracht. Uit het onderzoek (in de periode 2020-2021) blijkt dat er sprake is van vrije vervanging en dat het ook regelmatig gebeurt. 43 procent van de opdrachtnemers heeft zich laten vervangen; gemiddeld voor één op de 25 opdrachten. 97 procent van de opdrachtnemers is op de hoogte van vervanging, maar niet iedere opdrachtnemer is even goed op de hoogte van de details van vrije vervanging. Uit interviews blijkt ook dat een deel van de opdrachtnemers huiverig is voor vervanging. Een slechte vervanger heeft een negatief effect op de gemiddelde vervangersbeoordeling en het vervangersopkomstpercentage van de oorspronkelijke opdrachtnemer. Van de opdrachtnemers die zich wel eens heeft laten vervangen heeft 66 procent zich laten vervangen door iemand die zij en de opdrachtgever niet kennen en 22 procent heeft zich wel eens laten vervangen door een bekende. Slechts twee procent heeft zich laten vervangen door iemand van buiten het platform. Dit lage percentage is mogelijk het gevolg van de onbekendheid van deze mogelijkheid: 72 procent van de opdrachtnemers weet niet dat ze zich kunnen laten vervangen door iemand van buiten het platform. Uit enquêteonderzoek blijkt dat drie op de vijf opdrachtnemers zijn of haar vervanging wel eens bespreekt met de opdrachtgever. Vier op de tien opdrachtnemers geeft aan dat de opdrachtgever wel eens aanstuurt op wie de vervanger gaat worden. Bij één op de drie opdrachtnemers heeft de opdrachtgever wel eens invloed op wie de vervanger gaat worden. De meeste opdrachtnemers die zich hebben laten vervangen (80 procent) geven aan de vervanging meestal niet met de opdrachtgever te bespreken, een derde doet dit nooit.

Tijdens interviews geven opdrachtgevers aan dat ze bij het zoeken van een opdrachtnemer vooral letten op de rating, de vaardigheden en waar opdrachtnemers in het verleden hebben gewerkt. De opdrachtnemer wordt hierop geselecteerd en opdrachtgevers vinden het vervelend als de vervanger niet aan dezelfde eisen voldoet. Daarom hebben opdrachtgevers graag zelf inspraak in de vervanging, zodat ze invloed kunnen hebben op wie er komt en welke kwaliteit verwacht kan worden. Dit komt in de praktijk volgens de opdrachtgevers echter niet voor.

Het onderzoek
Via Temper komen opdrachtnemers in contact met tijdelijke werkzaamheden bij bedrijven in de horeca, retail en logistiek. Temper biedt opdrachtgevers een extra flexibele schil, omdat ze online eenvoudig toegang krijgen tot relevant arbeidsaanbod. Over de status van werkenden via platforms wordt debat gevoerd dat voor een belangrijk deel gaat over de contractvorm. Juridisch gezien is in de Nederlandse context sprake van een dienstbetrekking als is voldaan aan drie voorwaarden: de werknemer heeft zich verplicht om persoonlijk voor de werkgever te werken; de werkgever is verplicht om de werknemer voor het werk loon te betalen; en tussen de werknemer en de werkgever bestaat een gezagsverhouding. Als ten minste één van de drie elementen ontbreekt, is er geen sprake van een dienstbetrekking. Dit onderzoek richt zich op de eerste van deze drie voorwaarden. Temper heeft in de voorwaarden vastgelegd dat de opdrachtnemer zelfstandig beslist of hij/zij zich laat vervangen en door welke persoon. Daartoe heeft Temper het eigen platform opengesteld voor opdrachtnemers die naar een geschikte vervanger zoeken. Daarnaast kunnen opdrachtnemers ook zelf buiten het platform om andere vervangers sturen. Op basis van de overeenkomst van opdracht is immers geen sprake van een verplichting om de arbeid persoonlijk te verrichten. De hoofdvraag is in hoeverre in de praktijk sprake is van deze ‘vrije vervanging’. Er is geen sprake van vrije vervanging: (i) als de opdrachtnemer zich slechts met toestemming van de opdrachtgever door een derde mag laten vervangen; (ii) als de opdrachtgever de vervanging zelf regelt; of (iii) als de opdrachtnemer zich mag laten vervangen door een derde, die deel uitmaakt van een aan de opdrachtgever bekende of gesloten ‘pool’ van personen.

Methode
Dit onderzoek past verschillende onderzoeksmethoden toe om de onderzoeksvraag te beantwoorden. Er is een vragenlijst uitgezet onder opdrachtnemers die via Temper minimaal drie opdrachten hebben gewerkt in 2020-2021. Deze is ingevuld door 1.026 respondenten en volledig ingevuld door 763 respondenten. De vragenlijst geeft een representatief beeld van de opdrachtnemers die via Temper opdrachten uitvoeren. De vragenlijst is in twee delen verstuurd. Er is een vragenlijst uitgezet onder opdrachtnemers die ooit voor deze negen opdrachtgevers hebben gewerkt in 2020 en 2021 (n=713). Aanvullend is dezelfde vragenlijst uitgezet onder alle opdrachtnemers die ooit drie opdrachten via Temper hebben gewerkt in 2020 en 2021 (n=312). Er zijn ook focusgroepgesprekken gevoerd met drie verschillende groepen opdrachtnemers. Ten eerste een groep opdrachtnemers die in de enquête aangegeven heeft weinig specialistische kennis nodig te hebben bij de opdrachten die ze via Temper uitvoeren. De tweede groep heeft aangegeven voor een groot deel of voor alle opdrachten specialistische kennis te benutten. De derde groep is een Engelstalige groep, die vooral bestaat uit mensen die tijdelijk of korter dan drie jaar in Nederland verblijven en via het platform opdrachten uitvoeren. Daarnaast heeft het onderzoeksteam van Temper de gegevens van 12.460 opdrachtnemers ontvangen die in 2020 en/of in 2021 minimaal drie keer via het platform een opdracht hebben uitgevoerd. Deze gegevens zijn gekoppeld aan de steekproef uit de enquête. De steekproef is gestratificeerd naar rating en leeftijd, waarbij vervolgens een weging is toegepast om deze enquêteresultaten representatief te maken voor de totale populatie opdrachtnemers in 2020 en 2021 die minimaal drie opdrachten hebben uitgevoerd. De uitkomsten die in dit rapport worden gepresenteerd zijn daarom representatief voor opdrachtnemers die via Temper minimaal drie opdrachten hebben uitgevoerd in 2020 en 2021. Ook zijn er negen opdrachtgevers geïnterviewd die Temper gebruik(t)en om opdrachten uit te zetten. Ze verschillen qua grootte (klein, middel en groot) en zijn verspreid over Nederland. De meeste bedrijven zetten opdrachten uit via Temper die zich richten op opdrachten in de horeca; een bedrijf maakt ook gebruik van het platform voor opdrachten in de schoonmaak en voor huishoudtaken.