What stops households from taking up much needed benefits?

Niet-gebruik van inkomensondersteunende maatregelen is een bekend fenomeen. De gebruikelijke verklaring hiervoor is dat mensen een rationele keuze maken tussen het nut dat ze verwachten van de ondersteuning en de inspanning die nodig is om ervan gebruik te maken (transactiekosten).

Deze studie analyseert het niet-gebruik van een inkomensafhankelijke compensatie voor de zorgverzekeringspremie in Nederland: de zorgtoeslag. Uit analyse van gegevens voor vrijwel alle 5 miljoen Nederlandse huishoudens die recht hebben op de zorgtoeslag blijkt dat een op de zes hier geen gebruik van maakt. De analyse bevestigt grotendeels dat bij hogere transactiekosten het gebruik daalt en dat bij een hoger verwacht nut het gebruik stijgt. Maar er is ook een onverwacht effect. Over het algemeen neemt de kans op gebruik toe als het inkomen afneemt. Een uitzondering hierop vormen de huishoudens met de allerlaagste inkomens. Zij hebben niet de grootste kans op gebruik. Hetzelfde geldt voor huishoudens die een schuld of geen vermogen hebben. Dit betekent dat huishoudens waarvan verwacht wordt dat zij de toeslag het sterkst nodig hebben, niet het hoogste gebruik kennen.