Effecten van maatregelen ontslag in de Wet werk en zekerheid; Deelrapport Evaluatie Wwz

Resultaten
De hervorming van het ontslagrecht in de Wet werk en zekerheid (Wwz) heeft volgens rechters en juridisch belangenbehartigers op onderdelen geleid tot een eenduidiger en eerlijker ontslagrecht. Ook werkgevers vinden het ontslagrecht eenduidiger geworden, maar tevens complexer en niet noodzakelijk eerlijker. Voor hen is het resultaat van een ontslagprocedure via de kantonrechter minder zeker geworden, waardoor zij vaker (tegelijkertijd) proberen om met de werknemer tot een beëindigingsovereenkomst te komen. Door de introductie van de gemaximeerde transitievergoeding is die route voor hen aantrekkelijker geworden. Dat heeft gezorgd voor een sterke verschuiving van ontslag via UWV of kantonrechter naar ontslag met wederzijds goedvinden. Gemiddeld is ontslag niet sneller of goedkoper geworden, al gaat de formele ontslagprocedure via UWV sneller dan voor de Wwz en duurt het korter om met een werknemer tot een schikking te komen. De gemiddelde ontslagvergoeding is dankzij de transitievergoeding nauwelijks toegenomen, maar dit gaat vaak gepaard met een langere periode van improductiviteit, ofwel de duur van de arbeidsovereenkomst na de laatste feitelijke werkdag. Er worden geen aanwijzingen gevonden dat de Wwz heeft geleid tot een activerender ontslagstelsel. De grotere doorstroom van tijdelijke naar vaste contracten kan eerder worden toegeschreven aan de verkorting van de ketenbepaling van drie naar twee jaar en aan de gunstige economische omstandigheden sinds de inwerkingtreding van de Wwz, dan aan de hervorming van het ontslagrecht.

Het onderzoek
Dit onderzoek is onderdeel van de Evaluatie Wwz die door SEO Economisch Onderzoek in samenwerking met de Beleidsonderzoekers, de Rijksuniversiteit Leiden, de Universiteit van Amsterdam en Mediad Data B.V. is uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Daarbij zijn de maatregelen in de Wwz geëvalueerd die betrekking hebben op flexibele arbeid, ontslag, en de WW. Het gaat daarbij om de activerende werking van de Wwz, de balans tussen flexibiliteit en zekerheid, rechtszekerheid en rechtsgelijkheid, en de doeltreffendheid en doelmatigheid van de Wwz.

Gebruikte methode
Voor het onderzoek zijn registratiegegevens geanalyseerd bij het CBS en van UWV over de arbeidsmarktsituatie van werkenden in de periode 2007-2018, met specifiek aandacht voor doorstroom tussen banen en ontslag(procedures). Daarnaast zijn cao-gegevens geanalyseerd op gelijkwaardige voorzieningen bij ontslag, is jurisprudentieonderzoek uitgevoerd naar ontslaggronden en zijn enquêtes, interviews en focusgroepgesprekken gehouden met werkgevers, ontslagen werknemers, rechters en juridisch belangenbehartigers. Ontslagkosten zijn gebaseerd op concrete ontslaggevallen die bij werkgevers zijn uitgevraagd in enquêtes. Resultaten zijn vergeleken met eerdere en soortgelijke onderzoeken naar ontslaggronden, ontslagprocedures en ontslagkosten. De verschillende invalshoeken geven een gevarieerd kwantitatief en kwalitatief beeld van de gevolgen van de hervorming van het ontslagrecht in de Wwz.