Evaluatie Wet Bevordering Speur- en Ontwikkelingswerk (WBSO) 2018-2022

Op verzoek van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat hebben SEO Economisch Onderzoek en Dialogic de evaluatie uitgevoerd van de Wet bevordering speur- en ontwikkelingswerk (WBSO). De WBSO is een generiek innovatie-instrument met in 2022 een budget van € 1.336 miljoen (0,14% van BBP) gericht op het stimuleren van research & development (R&D) en een goed vestigingsklimaat voor R&D-bedrijven in Nederland.

De WBSO stimuleert een deel van R&D-werkzaamheden, aangeduid als speur- en ontwikkelingswerk (S&O). Criteria hierbij zijn dat het gaat om projecten van technisch nieuwe innovaties, die zien op de ontwikkeling van eigen producten, processen of programmatuur, of technisch-wetenschappelijk onderzoek.

De WBSO is (nog steeds) overwegend doeltreffend

Op basis van onze evaluatie beoordelen we de WBSO als een overwegend doeltreffend instrument. De WBSO leidt tot extra S&O-investeringen (primaire doelstelling), maar het gevonden effect neemt over de jaren wel af en verschilt tussen verschillende grootteklassen, sectoren en typen gebruikers.

Daarnaast draagt de WBSO bij aan de kwaliteit van het Nederlandse vestigingsklimaat (secundaire doelstelling), in het bijzonder voor meer S&O-intensieve bedrijven. Het afnemen van effect dat de WBSO sorteert weerspiegeld in een lagere bang-for-the buck ten opzichte van de vorige evaluatieperiode maakt dat de doeltreffendheid via de bijdrage aan het vestigingsklimaat relatief toeneemt.

Het doelgroepbereik is hoog, maar tanende
Het doelgroepbereik van de WBSO is weliswaar hoog, maar loopt bezien vanaf 2013 en afgezet tegenover de populatie van R&D-bedrijven in Nederland terug. De ogenschijnlijk groeiende discrepantie tussen uitgevoerde R&D door bedrijven en uitgevoerde S&O binnen de WBSO is een belangrijk aandachtspunt die voortkomt uit onze evaluatie.

De WBSO is zeer waarschijnlijk macro-doelmatig
Het vaststellen van de doelmatigheid van een generieke, fiscale regeling als de WBSO, die ook een dubbele doelstelling kent, vormt een uitdaging. Alle opbrengsten, kosten en alternatieven afgewogen, beoordelen we de WBSO als zeer waarschijnlijk macro-doelmatig. De WBSO lijkt nog altijd het meest geschikte instrument te zijn om op grote schaal additionele S&O/R&D bij bedrijven te stimuleren. Ook is de WBSO een micro-doelmatige regeling met lage uitvoeringskosten en proportionele administratieve lasten ten opzichte van de baten voor (een ruime meerderheid van de) ondernemingen.

Lees hier de kabinetsreactie op het rapport.