Herstel en transitie van het Nederlandse Innovatielandschap

Uit de Nederlandse Innovatie Monitor 2021 blijkt dat het Nederlandse bedrijfsleven optimistisch is over het herstel na de coronacrisis. Bedrijven pakken door met de digitale transformatie en het niveau van radicale innovatie bevindt zich op een niet eerder gemeten niveau. Tegelijkertijd raken klimaatambities verder gepolariseerd.

Nederlandse bedrijven zijn opvallend positief over het herstel van de coronacrisis. De omzetverwachtingen zijn in alle sectoren hoger dan vorig jaar en vrijwel alle sectoren verwachten een groei van 10 procent of meer, maar de verschillen tussen bedrijven binnen sectoren zijn groot. De digitale transformatie die door veel bedrijven vorig jaar (gedwongen) is ingezet zet zich voort — met name de adoptie van nieuwe digitale technologieën, maar ook creëren van nieuwe vormen van waardecreatie en organisatiebrede veranderingen winnen aan belang. De mate waarin bedrijven bezig zijn met exploratieve innovatie bevindt zich op het hoogste punt sinds de start van de Monitor. Exploitatieve innovatie nam gelijktijdig toe en blijft in absolute zin de dominante innovatievorm. Verder blijkt dat bedrijven die hoger scoren op exploratieve en exploitatieve innovatie beter door de coronacrisis komen.

In deze editie van de Monitor was er in het bijzonder aandacht de transitie naar een duurzame economie. Hieruit blijkt dat de klimaatambitie van het Nederlandse bedrijfsleven verder gepolariseerd raakt: enerzijds is het aandeel klimaatambitieuze bedrijven met 7 procentpunt gestegen, anderzijds groeit de groep bedrijven die deze ambitie niet heeft met bijna 9 procentpunt. Het gemiddelde jaartal dat bedrijven opgeven is amper gewijzigd ten opzicht van de vorige editie. Ook blijkt dat praktijken op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) vaker wel dan niet worden toegepast, maar dat er op een aantal gebieden —zoals beleid rondom schade aan mens en natuur of het diversiteits- en inclusiviteitsbeleid—  nog veel te winnen valt.

In de Nederlandse Innovatie Monitor 2021 zijn ruim 600 leidinggevenden uit het Nederlandse bedrijfsleven ondervraagd over de stand van zaken op het gebied van innovatie in hun organisatie. Thema’s zoals het herstel van de coronacrisis, de digitale transformatie en maatschappelijk verantwoord ondernemen stonden dit jaar centraal. Daarnaast hebben alle respondenten de eigen organisatie gescoord op onder andere verschillende innovatievormen, digitale vaardigheden, de drijfveren van de organisatie, en hun investeringen in onderzoek & ontwikkeling (R&D), informatie & communicatietechnologie (ICT) en ontwikkeling van personeel.

Dit rapport biedt op basis van de verzamelde informatie en een veelal beschrijvende analyse een overzicht van het huidige innovatielandschap in Nederland.

Koppeling met CBS-Microdata
Nieuw dit jaar is een koppeling van de in de Monitor verzamelde gegevens aan de bij het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) beschikbare bedrijvendata. Deze koppeling maakt het mogelijk om de in de Monitor verzamelde gegevens te valideren, uit te breiden en te relateren aan harde data over bedrijven in Nederland. Deze uitbreiding is op initiatief van SEO Economisch Onderzoek ontwikkeld en deels gefinancierd door het ministerie van Economische Zaken en Klimaat.