Inzicht in skills

Het onderzoek
Veel talent in Nederland blijft onderbenut en een manier om deze talenten beter te benutten is door inzicht te creëren in iemands skills; de verzameling van zowel harde als zachte kennis, vaardigheden en competenties die ervoor zorgen dat iemand productief is. De mogelijkheden die een skillsmarkt kan bieden bij de matching van vraag en aanbod op de arbeidsmarkt worden onvoldoende benut.

Daarom hebben de vanuit het interdepartementale programma Leven Lang Ontwikkelen betrokken ministeries van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW), Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) en Economische Zaken en Klimaat (EZK) opdracht gegeven tot deze verkenning.

SEO Economisch Onderzoek en ROA brengen met deze verkenning in beeld welke skills-initiatieven in Nederland actief zijn, welke mogelijkheden en uitdagingen zij ervaren, en werken enkele strategieën uit om een op skills gerichte arbeidsmarkt te stimuleren.

Resultaten

Vijf typen skills-initiatieven
De in Nederland opererende skills-initiatieven zijn in te delen in een vijftal typen skills-initiatieven, waarbij voor elk type de focus ligt op een specifiek knelpunt om naar een meer op skills gerichte arbeidsmarkt te bewegen:

1. De ontwikkeling en het gebruik van een gezamenlijke skills taal;
2. Inzicht geven in persoonlijke skills;
3. De ontwikkeling van persoonlijke skills;
4. Het valideren van verworven skills;
5. De matching van vraag en aanbod op basis van skills.

De helft van alle initiatieven zet zowel in op het inzichtelijk maken van iemands skills als op het matchen van vraag en aanbod op de arbeidsmarkt op basis van deze skills. Ongeveer een kwart zet specifiek in op het valideren van skills. Daarentegen zijn er slechts enkele initiatieven die zich expliciet richten op de ontwikkeling van specifieke skills of op het ontwikkelen van een gezamenlijke skills taal.

De bijlage bij het rapport laat zien dat initiatieven sterk verschillen in beoogde doelen en doelgroepen en in gebruikte methoden en materialen. Door deze diversiteit is het niet verrassend dat er ook veel verschillende (civiele) effecten te verwachten zijn. Tegelijkertijd is er nauwelijks zicht op de daadwerkelijke meerwaarde van een op skills gerichte aanpak of de effecten van (deelname aan) skills-initiatieven voor deelnemers. Voor een verdere ontwikkeling en benutting van skills is het daarom van wezenlijk belang om meer inzicht te krijgen in de meerwaarde van skills en de effecten van (deelname aan) skills-initiatieven.

Diverse mogelijkheden en uitdagingen
Voor elk van de vijf onderscheiden typen skills-initiatieven worden diverse mogelijkheden gesignaleerd en benut, maar worden tegelijkertijd specifieke uitdagingen benoemd en (deels) geadresseerd. Onderstaande tabel geeft hier een beknopte samenvatting van.

Randvoorwaarden voor de realisatie van een op skills gerichte arbeidsmarkt
Uit de verkenning komt een aantal randvoorwaarden naar voren die bepalend zijn voor het succes van individuele skills-initiatieven, als ook voor de realisatie van een op skills gerichte arbeidsmarkt:

• Een gemeenschappelijke standaard om skills te definiëren;
• Betrokkenheid van (individuele) initiatiefnemers en nauwe samenwerking tussen betrokken organisaties;
• Anders denken over skills versus diploma’s, door iedereen in de keten, zowel werkgevers als overheden, en ook het onderwijs dient mee te bewegen en bij te dragen aan inzicht in en ontwikkeling van skills;
• Inzien van de noodzaak om te zorgen voor een meerwaarde van deelname aan skills-initiatieven, zowel voor werkenden en werkzoekenden, werkgevers, overheden als onderwijsinstellingen;
• Eenvoudige procedures, zowel rondom aanmelding, deelname, validering als financiering.

Drie mogelijke strategieën als input voor vervolggesprekken tussen betrokken partijen
Als antwoord op de mogelijkheden, uitdagingen en randvoorwaarden is het nodig om een pad te bedenken waarin verschillende skills-initiatieven samen kunnen zorgen voor de realisatie van een skillsmarkt, waarbij de rol van verschillende betrokken actoren helder wordt. Hiertoe worden drie verschillende strategieën verkend die de realisatie van een op skills gerichte arbeidsmarkt dichterbij kunnen brengen.

1. Ondersteunen van (door)ontwikkeling van skills-initiatieven
2. Stimuleren van deelname aan skills-initiatieven
3. Regie op deelname aan skills-initiatieven

De strategieën lopen op in de mate van overheidsinterventie en variëren in de geadresseerde problemen en daaraan gerelateerde vormen van marktfalen. De uitwerking van deze strategieën in het rapport biedt aanknopingspunten voor vervolggesprekken tussen betrokken partijen.

Methoden
Het theoretisch kader en de typologie om de verschillende initiatieven te beschrijven en analyseren is geformuleerd op basis van literatuuronderzoek. Het overzicht van Nederlandse skills-initiatieven in de bijlage bij het rapport is het resultaat van een internetscan en deskresearch naar de gevonden initiatieven. Verdiepende interviews geven inzicht in de ervaren mogelijkheden en uitdagingen van betrokkenen. Het Integraal Afwegingskader (IAK) voor beleid en regelgeving is gebruikt als kader voor de uitwerking van drie strategieën om de realisatie van een op skills gerichte arbeidsmarkt dichterbij te brengen.