Door middel van de schoolkostenmonitor wordt iedere 3 jaar gepeild hoe hoog de schoolkosten zijn in het voortgezet en middelbaar onderwijs. Hiervoor worden vragenlijsten uitgezet onder (ouders van) leerlingen en onder scholen. De schoolkostenmonitor 2015-2016 geeft antwoord op de vraag wat de totale schoolkosten zijn voor leerlingen in het vo en deelnemers in het mbo en hoe deze kosten zich hebben ontwikkeld ten opzichte eerdere metingen. Daarbij worden de kosten gespecificeerd per onderwijsniveau in het voortgezet onderwijs en per leerweg en niveau in het mbo.

De kosten in het vo nemen toe naarmate het onderwijsniveau stijgt. Vwo-opleidingen zijn het duurst en praktijkonderwijs het goedkoopst. De totale schoolkosten in het voortgezet onderwijs (vo) zijn gedaald bij alle onderwijsniveaus sinds het schooljaar 2006-2007. In vergelijking met de kosten in het schooljaar 2012-2013 is de daling toe te schrijven aan een daling in enkele specifieke kostenposten: de vrijwillige ouderbijdrage, kosten voor extra schoolactiviteiten en eenmalige schoolkosten. De kosten voor ICT zijn daarentegen gestegen, hoogstwaarschijnlijk doordat ICT een prominentere plek in het onderwijs heeft gekregen als gevolg van verdere digitalisering.

De totale schoolkosten van de beroepsopleidende leerweg (BOL) in het mbo waren in het schooljaar 2015-2016 ongeveer even hoog als in het schooljaar 2012-2013 en 2009-2010. De schoolkosten van de beroepsbegeleidende leerweg (BBL) zijn volgens ouders gedaald en volgens mbo-instellingen redelijk stabiel ten opzichte van het schooljaar 2012-2013 en 2009-2010. Dat de kosten gemiddeld lager uitvallen voor ouders/deelnemers, komt doordat werkgevers vaak meebetalen aan de schoolkosten.

Op basis van de opgave van ouders blijkt dat sommige specifieke kosten in het mbo lager uitvallen in het schooljaar 2015-2016 dan in het schooljaar 2012-2013 en andere kosten juist hoger. De kosten voor studieboeken zijn aanzienlijk gedaald bij BOL-opleidingen, maar tegelijkertijd zijn de kosten voor gereedschappen en materialen fors gestegen. Voor BBL-opleidingen zijn de kosten voor studieboeken gestegen en de kosten voor gereedschappen en materialen redelijk stabiel. Kosten voor extra schoolactiviteiten en eenmalige kosten zijn gedaald bij zowel BOL als BBL. De kosten voor ICT zijn gedaald voor BOL-opleidingen en gestegen voor BBL-opleidingen.