Diabetes en werk

Diabetes is een chronische, progressieve aandoening waarbij het lichaam moeite heeft om de bloedsuikerspiegel in balans te houden. Bij diabetes type 2 reageert het lichaam niet goed op insuline. Bij ongeveer een half miljoen mensen in de leeftijdsgroep van 18 tot 67 is de bloedsuikerspiegel daardoor zo hoog dat ze hier medicatie voor gebruiken. De aandoening kan leiden tot vermoeidheid of concentratieverlies, of tot complicaties zoals schade aan het hart, de nieren en de ogen, waardoor mensen minder goed presteren op de arbeidsmarkt.  

De kans op betaald werk neemt met 2,4 procentpunt af als mensen diabetes type 2 hebben in een stadium waarvoor medicatie nodig is. Hierdoor ontvangen 12 duizend mensen een uitkering, meestal gaat het om een arbeidsongeschiktheids- of Ziektewetuitkering. Het brutomaandloon van mensen met diabetes in een stadium waarvoor medicatie nodig is, daalt gemiddeld met 3,6 procent, ofwel 134 euro. Het grootste deel van deze daling komt doordat mensen minder uren gaan werken.   

Het verlies aan productie door de lagere arbeidsdeelname en het lagere loon kosten de samenleving ten minste 1,1 miljard euro per jaar. Dit cijfer houdt alleen rekening met de daling van de productiviteit die tot uitdrukking komt in het brutoloon en vormt daarmee een onderschatting van het totale effect. Met preventie kan de samenleving deze kosten beperken. Zo levert een investering van 2,4 duizend euro per jaar in preventie die voorkomt dat één persoon in de leeftijdsgroep 18-67 diabetes type 2 ontwikkelt in een stadium waarvoor medicatie nodig is de samenleving alleen al aan arbeidsmarktbaten meer op dan aan kosten. Een frisdranktaks die toeneemt met het suikergehalte, vroegsignalering en het gebruik van afslankmedicatie voor mensen met prediabetes en overgewicht of obesitas zijn voorbeelden van preventiebeleid die in het buitenland effectief zijn gebleken in het beperken van het risico op diabetes en de complicaties die hieruit ontstaan.  

Om tot een betrouwbare inschatting te komen van het effect van diabetes type 2 in een stadium waarvoor medicatie nodig is, vergelijkt het onderzoek mensen die deze medicatie gebruiken met hun broers en zussen met hetzelfde geslacht en vergelijkbare leeftijd en opleidingsniveau. Voor aanvang van de diabetesmedicatie zijn er al gezondheidsverschillen tussen deze groepen. We passen een methode toe die hiervoor corrigeert door effectschattingen te baseren op de afwijking van de trendmatige ontwikkeling van het verschil in arbeidsmarktuitkomsten.