Resultaten
Dit rapport beschrijft de voortgang van de convenanten lerarentekort in de G5 tot aan medio 2022 langs de volgende vier componenten:

De voortgang van de maatregelen
Er is steeds meer zicht op de voortgang van de maatregelen. In 2022 is van meer maatregelen de voortgang bekend dan in 2021 het geval was. De voortgang van de 14 maatregelen gericht op het ‘behoud van personeel’ blijft verhoudingsgewijs achter op de voortgang van de maatregelen gericht op de andere drie pijlers. Dit komt in 2022 versterkt naar voren met 30 procent van de maatregelen die conform/boven verwachting verlopen, 41 procent die onder verwachting verlopen en voor 29 procent van de maatregelen is geen informatie over de voortgang bekend. De 13 maatregelen gericht op het ‘verhogen van de instroom van leraren’ verlopen in 2022 relatief het best. De uitvoering van 46 procent van deze maatregelen is aangemerkt als conform/boven verwachting. In de voortgang van de 11 maatregelen gericht op het ‘anders organiseren van het onderwijs’ valt het hoge aandeel op waarover geen informatie beschikbaar is. Dit aandeel is in 2022 wel afgenomen t.o.v. 2021, van 61 naar 44 procent. De vier maatregelen gericht op het ‘anders opleiden van leraren’, scoren in 2021 met 80 procent het hoogst in de voortgangscategorie ‘conform/boven verwachting. In 2022 is dat aandeel gehalveerd en is het aantal maatregelen waarover geen voortgangsinformatie beschikbaar sterk toegenomen.

Ontwikkeling van kwantitatieve uitkomstmaten rondom het lerarentekort
Alle maatregelen uit het convenant hebben als doel om het lerarentekort terug te dringen, wat zich zou moeten uiten in minder – of een dempende werking op het aantal – openstaande vacatures en een daling van de leerling-leraar-ratio. Deze ontwikkelingen zijn nog niet zichtbaar. In de G5 zien we juist een forse stijging in alle categorieën vacatures (openstaand/verborgen, regulier/vervanging) van meer dan 50 procent wanneer we de cijfers van oktober 2021 vergelijken met die van oktober 2020. Ook stijgt de leerling-leraar-ratio als gevolg van het dalende aantal fte OP.

Effectmeting van de convenanten
Op dit moment is het niet mogelijk om conclusies te trekken over de effecten van de convenanten op het lerarentekort. Een uitgevoerde verschil-in-verschil-analyse, waarbij de ontwikkeling van de leerling-leraar-ratio van scholen in de G5 is vergeleken met dat van scholen buiten de G5, blijkt minder goed geschikt om de doeltreffendheid van de convenanten op het lerarentekort vast te stellen. Bovendien is er sprake van verstorende externe invloeden, zoals corona en de extra middelen vanuit het Nationaal Programma Onderwijs.

Lerende evaluatie
Het onderzoek is zo opgezet dat het aanleveren van gegevens over de voortgang van de beoogde resultaten van de maatregelen, het benoemen van de factoren van invloed en een jaarlijks gesprek met de onderzoekers een lerend proces op gang brengt. Dit voor zover dat niet al het geval is binnen de processen die de steden zelf hebben vormgegeven in het kader van de convenanten.

Het onderzoek
De maatregelen uit de convenanten lerarentekort in de G5 worden in de periode van 1 september 2020 tot 31 augustus 2024 uitgevoerd. Op verzoek van OCW wordt de uitvoering gemonitord en geëvalueerd door ECBO en SEO Economisch Onderzoek, zodat een beeld wordt verkregen van de impact van de maatregelen en indien nodig kan worden bijgestuurd. Het onderzoek wordt uitgevoerd in de periode november 2020 tot februari 2024, met als uitgangspunt de G5 zo min mogelijk te belasten met het onderzoek en zo veel mogelijk gebruik te maken van bestaande gegevens.

Gebruikte methode
Het onderzoek bestaat uit drie componenten:

  1. Monitoring van de voortgang van het uitvoeringsproces;
  2. Kwantitatieve monitor en effectmeting;
  3. Lerende evaluatie.

De dataverzameling ten behoeve van deze drie componenten steunt op vier informatiebronnen:

  1. De convenanten en noodplannen waarin de maatregelen staan beschreven.
  2. De zelfevaluaties van de convenantpartners over de voortgang van de uitvoering en de behaalde resultaten in het licht van de gestelde doelen per maatregel.
  3. De kwantitatieve monitorgegevens ten behoeve van uitkomstmaten rondom het lerarentekort die via openbare bronnen beschikbaar zijn of door het ministerie van OCW/DUO worden aangeleverd.
  4.  Een beknopte jaarlijkse online-enquête onder schoolbesturen per convenant over de mate van samenwerking, solidariteit en werkdruk.