Handreiking model brede stresstest gemeente Amsterdam

Over het model
In opdracht van de gemeente Amsterdam heeft SEO Economisch Onderzoek in 2012 een stresstestmodel opgesteld waarmee de impact van een crisis op de financiën van de gemeente jaarlijks kan worden onderzocht. Het doel van de stresstest is om te onderzoeken wat de mogelijke gevolgen zijn van verschillende soorten stressscenario’s. Na puur financieel-economische crises is het model uitgebreid naar een meer verschillende soorten rampen, zoals een grootschalige overstroming, een pandemie of langdurige hittegolf.

Voor het berekenen van de effecten op de gemeentefinanciën en de economie van Amsterdam heeft SEO een rekenmodel opgesteld waarmee de effecten van de verschillende crises zijn berekend. Het model biedt de gemeente hierbij de mogelijkheid om verschillende combinaties of eigen scenario’s zelf door te rekenen.

Uitkomsten van de stresstest 2023
De uitkomsten van het model tonen dat de gemeentefinanciën het meest onder druk komen te staan in een overstromingsscenario of — op de middellange termijn — een financiële crisis. De belangrijkste verklaringen voor de gevolgen van een overstroming zijn dat alle economische activiteiten in meerdere wijken abrupt tot een halt worden geroepen en dat er relatief veel fysieke schade aan gebouwen en grond-, weg- en waterbouwkundige werken zal zijn. Bij een financiële crisis zorgt de combinatie van economische krimp, een verminderde bijdrage vanuit het gemeentefonds, en deflatie voor een sterk negatief effect. Hierbij is het opvallend dat deflatie in de eerste jaren een positief effect bewerkstelligt omdat de lasten van de gemeente lager worden. Deflatie drukt de gemeentefinanciën voornamelijk via een effect op de hernieuwde leningen. Door deflatie wordt de uitstaande schuld in reële termen meer waard, waardoor aflossing in reële termen duurder wordt. Aangezien het gemeentefonds een groot component is van de resultaatrekening, leidt een verminderde bijdrage daaruit voor een groot negatief effect op de gemeentefinanciën.

Naast de weerbaarheid van de gemeente Amsterdam zijn met het model ook andere uitkomstmaten onderzocht: het bruto regionaal product (brp) en de werkgelegenheid van de regio Groot-Amsterdam. De resultaten laten zien dat het brp en de werkgelegenheid op de korte termijn het hardst geraakt worden door een pandemie of een overstroming). Op de (middel)lange termijn is de blijvende impact het grootst in het geval van een overstroming, financiële of economische crisis, of de langdurige uitval van energie en internet (en daarmee een verslechtering van het vestigingsklimaat).