Monitor netwerkkwaliteit en staatsgaranties

Resultaten
In 2022 is de variatie in het aanbod gedurende het jaar minder groot dan in de voorgaande COVID-jaren 2020 en 2021. Dit geldt voor alle luchthavens in de monitor. Er is sprake van een sterke groei in het aanbod ten opzichte van 2021 in de eerste twee kwartalen (week in januari en april), terwijl de meetmomenten in september en december 2022 een kleinere groei vertonen ten opzichte van dezelfde weken in 2021. De directe connectiviteit voor de Nederlandse luchthavens is gestegen in 2022 ten opzichte van 2021, voor Schiphol met 11 procent. Hierbij valt op dat er voor bestemmingen in Zuidoost-Europa en Azië/Pacific een duidelijke daling is ten opzichte van 2021. Dit vertaalt zich ook in een gedaalde hubconnectiviteit voor Europese bestemmingen vanuit Europa en voor Azië/Pacific bestemmingen vanuit Europa. De belangrijkste verklaring hiervoor lijkt de oorlog in Oekraïne waardoor er geen direct aanbod is naar bepaalde bestemmingen in Zuidoost-Europa, waaronder Kiev, Moskou en St. Petersburg, en waardoor er minder aanbod is naar Azië/Pacific omdat het Russische luchtruim voor westerse luchtvaartmaatschappijen gesloten is. Kijkend naar de buitenlandse benchmarkluchthavens kent Schiphol in 2022 de hoogste directe connectiviteit, behoort Schiphol tot de koplopers voor indirecte connectiviteit en is Schiphol na Frankfurt de luchthaven met de hoogste hubconnectiviteit.

Het onderzoek
SEO analyseert in deze monitorstudie de netwerkkwaliteit van Schiphol en zet die af tegen concurrerende luchthavens in West-Europa en het Midden-Oosten. De studie geeft inzicht in de mate waarin Schiphol en concurrenten zijn verbonden met de rest van de wereld, waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen directe en indirecte verbindingen. De monitor besteedt dit jaar voor het eerst specifiek aandacht aan de verbondenheid van de luchthavens met de belangrijkste intercontinentale economische centra via de door het ministerie van Infrastructuur & Waterstaat ontwikkelde maatstaven van netwerkbreedte en netwerkdiepte. Verder geeft het een beeld van de kwaliteit van de hubfunctie van Schiphol en concurrenten, gemeten in hubconnectiviteit: in hoeverre sluiten inkomende en uitgaande vluchten op elkaar aan? Tot slot is er met het oog op de staatsgaranties speciale aandacht voor de ontwikkelingen van het Air France KLM-netwerk op Schiphol en op Parijs Charles de Gaulle: Hoe verhoudt de ontwikkeling op Schiphol zich tot die op Parijs Charles de Gaulle?

Gebruikte methoden
Het SEO NetScan connectiviteitsmodel is ingezet om het netwerk van Nederlandse luchthavens te vergelijken met de netwerken van de concurrentie. Dit model beschouwt drie vormen van connectiviteit: directe-, indirecte- en hubconnectiviteit. Als input gebruikt het model gegevens van de Official Airline Guide (OAG) – het ‘spoorboekje’ van het wereldwijde luchtvaartnetwerk. Om de betrouwbaarheid van deze gegevens te checken zijn deze gegevens vergeleken met gegevens van de Royal Schiphol Group. Net als in 2020 en 2021 verschilt de monitor dit jaar van versies van vóór de pandemie. In 2022 werd de sector nog geraakt door reisbeperkingen en de oorlog in Oekranie waardoor de mate van verbondenheid over de meetperioden in het jaar en per bestemmingsregio sterk verschillen. Zodoende besteedt deze monitor wederom aandacht aan de ontwikkeling van de netwerken gedurende verschillende maanden in 2021. Voor consistentie met de eerdere versie van de monitor focust de gedetailleerde analyse zich op de derde week van september 2022.