Horizonscan Nationale Veiligheid 2020

Resultaten
De Horizonscan Nationale Veiligheid 2020 verkent trends en ontwikkelingen die relevant zijn voor de Nederlandse nationale veiligheid. SEO heeft een analyse gedaan naar de trends en ontwikkelingen in de internationale economie. De belangrijkste (economische) ‘megatrends’ zijn 1) politisering van de internationale markteconomie, 2) digitalisering van de economie en 3) klimaattransitie. Deze megatrends zijn in de Horizonscan 2019 vastgesteld en in 2020 onverminderd relevant. In aanvulling hierop is dit jaar stilgestaan bij de gevolgen van Covid-19.

Bij politisering van de internationale markteconomie spelen handelsconflicten een belangrijke rol. Illustratief is dat de Beroepsinstantie van de Wereld Handelsorganisatie (WTO) sinds eind 2019 vleugellam is. De VS en China bereikten in december 2019 een nieuw handelsakkoord, maar sindsdien zijn met de uitbraak van het coronavirus de politieke verbanden verder verslechterd. Ook intensiveert China haar Belt and Road Initiative (BRI), waardoor handel en investeringen van en met China toenemen, maar daarbij ook China’s politieke invloed.

Op het gebied van digitalisering zijn automatisering, marktmacht van tech-bedrijven en cybersecurity de belangrijkste manifestaties. De manifestatie cybersecurity is nieuw t.o.v. de Horizonscan 2019. Met de toenemende afhankelijkheid van de economie en het financiële stelsel van digitalisering, neemt het risico op cyberaanvallen ook toe. Dat geldt in het bijzonder wanneer een groot deel van de werknemers thuis werkt. Om financiële en economische schade te voorkomen, is het van belang dat de cybersecurity op orde is.

Ten slotte leidt de klimaattransitie tot internationaal-economische politieke machtsverschuivingen. De Europese Commissie kent zich met de New Green Deal een grotere rol toe. Ook handelsakkoorden moeten worden aangepast aan de klimaattransitie om ook in de 21e eeuw passend te blijven. Het aantal clausules in zulke akkoorden omtrent milieu is wel in opmars, maar nog beperkt. De klimaattransitie raakt ook het bedrijfsleven en kan extra kosten met zich meebrengen. Een CO2-belasting wordt over het algemeen gezien als een effectief instrument om CO2-uitstoot te verminderen volgens het principe ‘de vervuiler betaalt’. Er bestaan echter zorgen over het waarborgen van een level playing field.

Zie de publicatie van de Horizonscan van het RIVM.