Op waarde geschat: Evaluatie van het toezicht op vastgoedtaxateurs

Afgelopen jaren zijn verbeteringen doorgevoerd in de zelfregulering van de taxatiesector door het Nederlands Register Vastgoed Taxateurs (NRVT), die naar verwachting hebben bijgedragen aan een betere kwaliteit van taxaties. De governance van het NRVT borgt echter nog in onvoldoende mate de onafhankelijkheid. Deze evaluatie geeft enkele aanbevelingen om de onafhankelijkheid en het functioneren van het NRVT verder te versterken.

Resultaten
De marktwaarde van vastgoed is niet altijd gelijk aan de transactieprijs. Een taxateur schat de waarde van het vastgoed in op een bepaald moment. Het maatschappelijke belang van deze informatie is het behoeden van direct en indirect betrokken partijen voor de financiële risico’s van de voorgenomen vastgoedtransactie. Om deze reden is een taxatie wettelijk verplicht bij het afsluiten, oversluiten of ophogen van een hypothecaire lening. Bij een taxatie ontstaat het risico op onzuivere oordeelsvorming, bijvoorbeeld door beïnvloeding vanuit opdrachtgevers. Het Nederlands Register Vastgoed Taxateurs (NRVT) houdt doorlopend toezicht op taxateurs om de kwaliteit van taxaties te waarborgen.

NRVT heeft sinds 2019 diverse maatregelen doorgevoerd om het toezicht te intensiveren en te verstrengen. De intensivering van het toezicht bestaat uit een verhoging van het aantal audits, assessments en een grotere inzet op risicogestuurd toezicht. De verbeteringen hebben geleid tot risicoreductie en een verhoging van de kwaliteit van taxaties. Deze uitkomsten dragen naar verwachting bij aan het maatschappelijke vertrouwen in taxaties.

Het beeld dat op hoofdlijnen uit de evaluatie naar voren komt is dat het toezicht van het NRVT in grote mate goed presteert op twee van de drie toezichtbeginselen, namelijk behoorlijk en gelegitimeerd toezicht, maar dat er aandachtspunten zijn op het terrein van de effectiviteit van het toezicht. Specifiek betreft dit het richten van het toezicht op het publieke belang en het borgen van de onafhankelijkheid. Dit laatste uit zich vooral bij het opstellen van regelgeving en niet zozeer bij de uitoefening van het doorlopend toezicht.

Aanbevelingen om de onafhankelijkheid van het NRVT te verstevigen zijn:

1. Vorm de Centrale Raad om tot adviesraad
2. Pas verhouding NRVT versus overheid en toezichthouders (AFM, DNB) aan

Andere aanbevelingen van deze evaluatie zijn:

3. Ga na hoe de verhouding met het Nederlands Woning Waarde Instituut (NWWI) kan worden verbeterd
4. Maak doelstellingen meetbaar en meet vaker
5. Ga na of het mogelijk is de capaciteit van NRVT uit te breiden
6. Onderzoek strengheid uitspraken tuchtbeleid

Het onderzoek
Het doel van deze evaluatie is om te bepalen of het toezicht op taxateurs sinds 2019 voldoende is verbeterd zodat het niet nodig is om het toezicht wettelijk te verankeren. De AFM en DNB pleitten in 2018 namelijk voor wettelijk toezicht op taxateurs, omdat het NRVT volgens hen onvoldoende effectief was geweest in de vormgeving van het toezicht sinds oprichting in 2015. Er is vanuit de overheid een stuurgroep in overleg getreden met het NRVT over de kwaliteit van het doorlopend toezicht. Deze heeft in 2019 geconstateerd dat de kwaliteit van het toezicht onvoldoende was en concrete afspraken gemaakt met NRVT om het toezicht te verbeteren, het educatieproces te verbeteren en handhaving en sanctionering aan te scherpen.

Methode
In deze evaluatie is het toezicht beoordeeld met een toetsingskader. Het toetsingskader bestaat uit beginselen van goed toezicht, waar het NRVT-beleid in is gegrond. De hoofdmethoden om het toezicht te evalueren zijn interviews en een enquête onder taxateurs. Er zijn 30 interviews gehouden met stakeholders, experts en taxateurs. De enquête is circa 1.400 keer ingevuld. De vraagstelling is gericht op de werking van het NRVT-toezicht en de werking van Stichting Tucht NRVT. Tevens is de relevante literatuur bestudeerd en zijn de toezichtinspanningen van NRVT voor SEO inzichtelijk gemaakt.

Lees hier de Kamerbrief van het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening over dit onderzoek.