Verkenning Internationaal EV-Instrumentarium

In het kort

• Door toenemende geopolitieke spanningen en de inzet van economische drukmiddelen op het wereldtoneel richten overheden zich steeds meer op het waarborgen van de economische veiligheid (EV).
• De onstuimige politieke economie creëert ook voor Nederland een uitdaging om economische risico’s te beheersen, concurrentiekracht te behouden en kritieke infrastructuur en toeleveringsketens te beschermen.
• Internationaal richten landen hun EV-aanpak verschillend in, combineren protect-, promote- en partner maatregelen, en proberen publiek-private samenwerking te verbeteren.
• Een effectieve EV-aanpak vraagt om samenhangend beleid, geïnspireerd door internationale best practices.
• Belangrijke pijlers zijn samenwerking tussen overheden, een waakzame en kennisgedreven opstelling en aansluiting bij (internationale) sectorpartners met gedeelde belangen.

Best practices voor Nederland uit 11 landen
Nederland en de Europese Unie ondergaan momenteel grote geopolitieke en maatschappelijke veranderingen. Dit betreft onder meer een steeds assertiever China, groeiende kwetsbaarheden van wereldwijde toeleveringsketens, oorlog in Europa en druk op de trans-Atlantische relatie en de op regels gebaseerde internationale orde. Deze onrust was het afgelopen decennium ook zichtbaar in de internationale politieke economie. We zagen een handelsoorlog tussen economische grootmachten, de toegang tot halfgeleiders werd een politieke kwestie, en kritieke grondstoffen en energie worden steeds vaker als diplomatieke drukmiddelen ingezet.

De bescherming van strategische waardeketens, kritieke infrastructuur, het cyberdomein en sleuteltechnologieën is urgenter dan ooit. De Nederlandse overheid heeft baat bij inventarisatie van internationale best practices om haar EV-aanpak te versterken en de veerkracht in een snel veranderend mondiaal landschap te verbeteren.

Dit rapport vergelijkt EV-instrumenten in 11 landen die koplopers zijn op het gebied van EV: China, de Verenigde Staten, Australië, Canada, Duitsland, Frankrijk, Finland, Japan, Taiwan, het Verenigd Koninkrijk en Zuid-Korea. Deze landen hebben verschillende beleidsmaatregelen ontwikkeld om economische risico’s te beheersen, industriële concurrentiekracht te behouden en cruciale activa te beschermen.

Aanbevelingen benadrukken het belang van een geïntegreerde EV-aanpak, die is geïnspireerd door internationale best practices zoals de samenwerking met bedrijven in Finland, de Economic Security Council van Japan, het Taiwanese Asia Silicon Valley Development Plan en de Economische Veiligheidsdienst van Frankrijk. Belangrijke aanbevelingen zijn het verbeteren van governance-structuren, het bevorderen van kennisgestuurde economische veiligheid en het versterken van internationale samenwerkingen.