Pensioenen en de Europese richtlijn

De implementatie van de Europese richtlijn IORP II heeft bijgedragen aan de verdere professionalisering van de Nederlandse pensioensector via de sleutelfuncties en eigenrisicobeoordeling. Op andere termijnen heeft IORP II beperkt waarde toegevoegd.

Resultaten
De Europese richtlijn IORP II (Institutions for Occupational Retirement Provision II) beoogt de verdere ontwikkeling van tweede pijler pensioenen in de EU te bevorderen. Deze richtlijn bevat bepalingen op het gebied van grensoverschrijdende activiteiten, governancevoorschriften, informatievereisten en prudentieel toezicht. Voor Nederland hebben de grootste wijzigingen betrekking op de governance in de pensioensector: de invoering van sleutelfunctiehouders en de eigenrisicobeoordeling (ERB). Pensioenfondsen dienen sleutelfuncties in te richten voor risicobeheer, interne audit en actuariaat.

IORP II heeft bijgedragen aan verdere professionalisering van de pensioensector door invoering van de sleutelfuncties en de ERB. Het merendeel van de pensioenfondsen ziet toegevoegde waarde in de sleutelfuncties en vindt de baten proportioneel met de kosten. De waardering is het hoogst voor de sleutelfunctie risicobeheer. De meeste pensioenfondsen kende voor de invoering van IORP II nog geen sleutelfuncties. Met name de sleutelfunctie interne audit ontbrak. Ruim de helft van de pensioenfondsen geeft aan dat sleutelfuncties hebben bijgedragen aan een betere scheiding tussen advies, uitvoering en controle en ook aan een hoger niveau van uitvoering van risicobeheer, interne audit en actuariaat. Grotere fondsen waarderen de sleutelfuncties doorgaans meer dan kleine en middelgrote fondsen. De waardering voor de guidance van DNB bij de inrichting van de sleutelfuncties is gemengd. Pensioenfondsen waren aanvankelijk kritisch over de verplichte ERB, maar zijn nu toch overwegend positief.

Op het gebied van grensoverschrijdende activiteiten, informatievereisten en prudentieel toezicht heeft IORP II niet of nauwelijks invloed gehad op de Nederlandse pensioensector. Grensoverschrijdende collectieve waardeoverdrachten komen in Nederland zeer weinig voor. De aanpassingen in procedures en termijnen met IORP II hebben geen stimulerend effect gehad. Doordat de norm voor informatievoorziening en prudentieel toezicht in IORP II al grotendeels aansloot bij de bestaande praktijk in Nederland, heeft IORP II weinig bijgedragen aan het verbeteren hiervan. Met de implementatie van IORP II moet het UPO meer informatie bevatten. De pensioensector is hierover bezorgd omdat, volgens hun waarneming, deelnemers veel informatie minder goed kunnen verwerken.

Het onderzoek
Deze evaluatie gaat na in hoeverre de Nederlandse implementatie van “IORP II” (Institutions for Occupational Retirement Provision II) per december 2018 doeltreffend is geweest. SEO Economisch Onderzoek heeft deze evaluatie in samenwerking met Herma Geboers en Lisa Brüggen (Tilburg Universiteit en Netspar) uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en het ministerie van Financiën.

Lees hier de Kamerbrief van het ministerie van SZW over dit onderzoek.