Naar een systeem van leerrechten

Het onderzoek
SEO heeft in de periode 2018-2020 een aantal varianten doorgerekend van het toekennen van individuele leerrechten om te investeren in duurzame inzetbaarheid. Dit onderzoek vormt hierop een aanvulling en presenteert een plan van aanpak om een systeem van individuele leerrechten in te voeren. Het doel is de toegang tot onderwijs voor werkenden en werkzoekenden in Nederland te verbeteren. Leerrechten worden toegekend op basis van het hoogst behaalde onderwijsniveau, met als eisen minimaal een startkwalificatie, twee jaar niet meer in het initiële onderwijs ingeschreven en  ouder dan 27 jaar. Het uitgangspunt is dat groepen die minder jaren bekostigd onderwijs hebben gevolgd, meer leerrechten krijgen toegekend tijdens het werkzame leven dan groepen met meer bekostigde onderwijsjaren. Het financieringsmodel is voornamelijk gebaseerd op publieke middelen, met optionele private bijdragen. Het plan omvat taken, verantwoordelijkheden en kosten, en biedt een tijdspad voor de implementatie van een volwaardig leerrechtensysteem.

Resultaten
Het plan gaat uit van een gefaseerde aanpak, waarbij zorgvuldige planning, heldere afbakening en een kleinschalig pilotsysteem aan de basis staan, gevolgd door mogelijke opschaling bij gebleken succes. Het systeem staat in de beginfase alleen OCW-erkende scholing toe, maar er zijn mogelijkheden voor uitbreiding naar andere soorten scholing als het leerrechtensysteem eenmaal werkt. De implementatie vereist een nauwe samenwerking tussen de ministeries van SZW en OCW, met ondersteuning van uitvoeringsorganisaties zoals DUO en UWV. De kosten worden geschat op 21,5 miljoen euro per jaar tijdens de beginfase, oplopend tot maximaal 1,7 miljard euro per jaar bij volledige implementatie van een leerrechtensysteem. Het tijdspad omvat verschillende fasen, waaronder beleidsvoorbereiding en planning, aanpassingen van de infrastructuur, invoering van een pilotsysteem en monitoring en evaluatie.

Gebruikte methode
Ten behoeve van dit onderzoek zijn gesprekken gevoerd en interviews gehouden met relevante partijen. Het onderzoek heeft plaatsgevonden in de periode september-november 2023. De interviews zijn gehouden met vertegenwoordigers van ministeries, toezichthouders, opleiders en uitvoeringsorganisaties, tevens is een aantal experts gesproken. De kennis en informatie die is opgehaald met deze gesprekken en interviews is door het onderzoeksteam verwerkt tot een plan van aanpak voor invoering van een leerrechtensysteem in Nederland. De verwerking van de kennis en informatie tot een plan van aanpak is de verantwoordelijkheid van het onderzoeksteam.