Arbeidsmarktkrapte batterijsector

Resultaten
De Nederlandse batterijsector bestaat uit zo’n 130 bedrijven die actief zijn in verschillende segmenten van de batterijwaardeketen. Hierbij gaat het om een verscheidenheid aan veelal innovatieve bedrijven, van kleine startups die zich richten op fundamenteel nieuwe batterijtechnologie tot multinationals die op grote schaal batterijsystemen ontwikkelen en integreren. In de sector zijn circa 11.000 werknemers actief. Zij zijn hoog opgeleid. Ruim 70 procent heeft een HBO- of WO-opleiding afgerond, vaak in een technische richting. Ook zijn de werknemers gemiddeld duidelijk jonger dan in andere technische sectoren en valt op dat de gemiddelde leeftijd daalt door een ruime toestroom van twintigers. 

Net als andere technische sectoren wordt de batterijsector geconfronteerd met personeelstekorten. Met een vacaturegraad van 60 is de krapte groter dan in andere technische sectoren en ook groter dan in de energiesector als geheel. Alleen de ICT-sector kent momenteel een hogere vacaturegraad. 

Een prognose van de groei van de sector laat zien dat naar verwachting de vraag naar werknemers zal verdubbelen in 2030. Gezien de aard van de Nederlandse sector, die meer gericht is op innovatie en technisch hoogwaardige producten en minder op de grootschalige productie van batterijen, neemt vooral de vraag naar hoogopgeleiden met technische en ICT-kennis toe. Daarnaast zal de vraag naar middelbaar opgeleide medewerkers stijgen, wat voor een deel door omscholing kan worden opgevangen. Omdat een aantal bedrijven op het punt staat om de stap te zetten van bewezen concept naar productie, is ook een tweede scenario opgenomen waarbij meer nadruk op productie ligt. In dit scenario neemt de vraag naar middelbaar opgeleide medewerkers sterker toe. 

Kijkend naar de vaardigheden die naar verwachting belangrijker zullen zijn de komende jaren, valt op dat ICT-kennis aan belang toeneemt, al ligt hier in kwantitatieve zin niet de grootste krapte. Voor het aanbod van technici is van belang dat technische opleidingen op HBO- en WO-niveau populairder 

zijn geworden de afgelopen jaren. Echter, bij technische opleidingen op MBO-niveau speelt al een aantal jaar een neerwaartse trend. Ondanks de verwachte groei van hoogopgeleide technici, zal de verhouding tussen vraag vanuit de batterijsector en aanbod vanuit opleidingen sterk verslechteren de komende jaren. 

Oplossingen voor de arbeidsmarktkrapte liggen in de richting van het vergroten van de instroom in vooral elektrotechnische opleidingen. Ook is er terrein te winnen door opleidingen beter aan te laten sluiten op de kennisbehoefte vanuit de sector. Daarnaast is het belangrijk om ook zijinstroom goed te accommoderen door de batterijsector. In sectoren waar nu sprake is van fossiele energiebronnen is vooral omscholing van belang. Arbeidsmigratie kan eraan bijdragen om op korte termijn personeelstekorten te verminderen. Ook helpt het verbeteren van primaire arbeidsvoorwaarden om werknemers aan te trekken. Daarnaast profiteren bedrijven ervan als ze zorgen voor een moderne bedrijfscultuur. Tot slot dient de sector te zorgen voor gerichte inzet van arbeidsbesparende technologie. 

Het onderzoek
Gezien het maatschappelijk belang van batterijtechnologie voert de Nederlandse overheid sinds 2020 een batterijstrategie. Deze strategie richt zich erop om de toename van het gebruik van batterijen in de samenleving verantwoord te laten verlopen en de kansen ervan slim te benutten. Dit laatste kan onder meer door goed aan te haken bij de Europese batterijwaardeketen. Daarmee zijn er groeikansen voor een industrie die van strategisch belang is. Een belangrijk obstakel is echter het tekort aan goed opgeleid personeel. Net als verschillende andere technische sectoren kampt de batterijsector met een personeelstekort en zijn de vooruitzichten op dit punt ongunstig. Om te voorkomen dat personeelsgebrek de ontwikkeling van de sector onnodig afremt, zoekt de sector naar oplossingen voor zowel de korte als lange termijn. Tegen deze achtergrond heeft het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, dat de Nederlandse batterijstrategie coördineert, aan SEO Economisch Onderzoek gevraagd om een kwantitatieve analyse van de huidige en toekomstige tekorten aan personeel en om advies over mogelijke maatregelen om deze tekorten te verminderen. 

Methode
Dit onderzoek maakt gebruik van analyse van CBS Microdata, bureauonderzoek, interviews met experts en stakeholders en focusgroepen. 

Lees hier de Kamerbrief van het ministerie over dit onderzoek.