Naleving op de Wet op de ondernemingsraden

Naleving op de Wet op Ondernemingsraden
De overheid vindt het belangrijk dat medewerkers invloed kunnen uitoefenen op het reilen en zeilen binnen de eigen organisatie. Werkgevers kunnen medezeggenschap organiseren door een ondernemersraad (or) in te stellen. Werkgevers van vestigingen met vijftig werknemers of meer zijn verplicht om een or in te stellen. Deze verplichting is in Artikel 2 van de Wet op de Ondernemingsraden (WOR) vastgelegd. De WOR kent ook andere verplichtingen voor werkgevers. Zo zijn werkgevers van vestigingen met 10 tot 50 werkgevers verplicht om een pvt in te stellen wanneer de meerderheid van de werknemers hierom vraagt.

Om zicht te krijgen op naleving, hebben SEO en Mediad in 2023 een enquête onder werkgevers uitgevoerd. Ruim 25 duizend werkgevers zijn uitgenodigd om de enquête in te vullen. Meer dan 3.700 werkgevers hebben de enquête ingevuld. De respons is daarmee grofweg gelijk aan eerdere nalevingsonderzoeken, uitgevoerd in 2002, 2005, 2008, 2011 en 2017. Ook is de inhoud en opzet van de enquête zoveel mogelijk gelijk gehouden aan eerdere metingen, om resultaten over de tijd te kunnen vergelijken. Daarnaast worden de resultaten net als in eerdere jaren gewogen, om een zo representatief mogelijk beeld te krijgen voor alle vestigingen in Nederland die binnen de reikwijdte van de WOR vallen.

Resultaten
Uit de resultaten blijkt dat de WOR niet door alle werkgevers wordt nageleefd. In 2023 beschikt ongeveer 7 op 10 vestigingen met vijftig of meer werknemers over een or (69 procent). Dit betekent dat 31 procent van de or-plichtige vestigingen de WOR niet naleven. Het nalevingspercentage varieert over de jaren heen, zonder een duidelijke opwaartse of neerwaartse trend.

Vestigingen die wel over een or moeten beschikken maar hier niet aan voldoen, zijn vaker beperkt in omvang. Zo is het nalevingspercentage lager voor vestigingen met 50 tot 100 werknemers dan voor vestigingen met meer dan 100 werknemers. Ook is het nalevingspercentage gemiddeld lager voor vestigingen met een overwegend praktisch geschoold personeelsbestand en voor vestigingen met overwegend jonge mensen in dienst. Daarnaast is er een negatief verband tussen het aandeel flexkrachten en naleving: naarmate het aandeel flexibele schil toeneemt, neemt de kans op de aanwezigheid van een or af. Ten slotte zien we verschillen tussen sectoren. Naleving is het hoogst in het (semi)publieke veld. De WOR wordt minder vaak nageleefd in de sectoren zoals de Bouw en Handel, horeca en reparatie. Dit zijn sectoren waar overwegend jonge mensen werken, met veel flexibele contracten en praktisch geschoolde medewerkers.

Vervolg
Minister van Gennip heeft het onderzoek 21 december 2023 aan de Tweede Kamer aangeboden. In de begeleidende Kamerbrief beschrijft de minister naleving als onvoldoende. Voor sectoren die achterblijven, zal budget worden vrijgemaakt om in samenwerking met de Commissie Bevordering Medezeggenschap van de SER (SER CBM) voorlichting en informatie op maat te ontwikkelen.