Effectanalyse Regio Deal Maritiem Cluster kop van Noord-Holland

Het onderzoek en de methode
De Regio Deal Maritiem Cluster Kop van Noord-Holland beoogt ‘de kracht de regio en de brede welvaart te versterken’. De Regio Deal loopt tot en met eind 2024 en is een samenwerking tussen het Rijk, de Marine, de provincie Noord-Holland, de bijbehorende gemeenten, en andere publieke en private partners. Het bestaat uit drie pijlers:

1. Human Capital: investeren in kennis en talent
2. Maritieme technologieën: investeren in maritieme innovaties
3. Waterstof: stimuleren van de energietransitie en waterstofeconomie

SEO Economisch Onderzoek analyseert in dit rapport de kwantitatieve effecten (werkgelegenheid) en brengt de kwalitatieve aspecten (brede welvaart) in kaart. Eerder analyseerde SEO de gevolgen voor de arbeidsmarkt van de investeringen in duurzaamheid en de energietransitie in opdracht van de provincie Noord-Holland. Onderdeel hiervan was om ook specifiek aandacht te besteden aan de effecten binnen de vijf arbeidsmarktregio’s in de provincie, waaronder de regio Noord-Holland Noord. De impact van de Regio Deal wordt op verschillende manieren onderzocht:

• • de arbeidsvraag wordt berekend aan de hand van een economisch model,
  • het arbeidsaanbod wordt verkend aan de hand van een eerdere studie voor de provincie Noord-Hollland gebruikmakend van CBS-Microdata, en
  • de impact op de brede welvaart is onderzocht via interviews met regionale sleutelpartijen.

Resultaten
De drie pijlers van de Regio Deal investeren voor 2 miljard euro in diverse sectoren, waarvan 10 miljoen euro publieke middelen zijn. De investeringen leiden tot een bruto vraag van 15.000 voltijdsbanen waarvan 1.900 ‘netto’ toegevoegd zijn, met name in de bouwsector en de productie, installatie en reparatie van machines. De publieke investeringen worden gedaan tijdens de looptijd van de Regio Deal tot en met 2024 en voorzien met name in het onderzoeken, verkennen en coördineren van de voorziene aanleg van infrastructuur in de regio en publiek-private samenwerkingen. Daarnaast gaan er publieke middelen naar het versterken en verder opbouwen van het regionale opleidingsaanbod en de ontwikkelingsmogelijkheden. De private investeringen zullen naar verwachting voornamelijk plaatsvinden na de looptijd van de Regio Deal en worden gedomineerd door de bouw van een waterstoffabriek in 2027-2028. De blijvende logistieke en operationele bedrijvigheid na de bouw- en installatiefase is niet gekwantificeerd. Hetzelfde geldt voor de indirecte impact van een beter opgeleide beroepsbevolking. Er is in de Kop van Noord-Holland en omliggende regio’s voldoende arbeidspotentieel om te voldoen aan de aanvullende vraag als gevolg van de investeringen uit de Regio Deal. Het arbeidsaanbod wordt mede bepaald door ontwikkelingen in de omvang van de beroepsbevolking, de aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt en de deeltijdfactor.

Voor de investeringen van de Regio Deal komt brede welvaart terug in aspecten zoals aantrekkelijk woon- en vestigingsklimaat, netwerken en sociale contacten, kruisbestuiving en innovatie, baanzekerheid, persoonlijke ontwikkeling, en het milieu. De Regio Deal geldt als eerste stap op weg naar een toekomstbestendige en duurzame regio. Het moet tonen hoe de regio een grotere rol kan spelen als grondstofleverancier voor de groene industrie in Nederland. Het wegvallen van werkgelegenheid in de olie- en gassector wordt opgevangen door nieuwe werkplekken in de waterstof- en windindustrie. Praktijkgerichte opleidingen bieden leerlingen toekomstperspectief en vervullen de vraag naar technisch geschoold personeel. In de beginfase vormt de vraag door innoverende bedrijven naar hbo- en wo-geschoold personeel een uitdaging; de match tussen mbo-opleidingen en deze bedrijven wordt eerder in een latere fase, na het opschalen, verwacht. Programma’s zoals Tech@Connect adresseren de link tussen bedrijfsleven en leerlingen en spelen tegelijkertijd in op de transitie van fossiele naar duurzame banen. Initiatieven als het SimCenMar van de Marine bevorderen de integratie tussen de Marine en civiele bedrijven.

Daarnaast is het onduidelijk of de investeringen tot een blijvende impact in de regio zorgen aangezien opgeleide personen zich ook elders kunnen vestigen en productie elders in Nederland plaats kan vinden. Bovendien blijven de afstand en werkgelegenheid voor partners van werknemers in de regio een rol spelen. Initiatieven zoals METIP bieden een aantrekkelijke werklocatie voor startups en kleine bedrijven. Sociale contacten en netwerken ontstaan gemakkelijk, wat kruisbestuiving en meer innovatie mogelijk maken. Verder ondersteunen (financiële) bijdragen aan bedrijven met duurzame en vernieuwende technologieën de transitie. De vervanging van leveranciers van buiten de regio door lokale bedrijfspartners speelt bovendien een rol in het reduceren van de CO2-voetafdruk.